Ara
Close this search box.

Aralık 21, 2023

Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelikte Yapılan Değişikliklere İlişkin

GENEL OLARAK

6563 Sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (“Kanun”) ticari iletişimi, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların sorumluluklarını, elektronik iletişim araçlarıyla yapılan sözleşmeler ile elektronik ticarete ilişkin bilgi verme yükümlülüklerini ve uygulanacak yaptırımları düzenlemekte olup 15.07.2015 tarihli ve 29417 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik ile elektronik iletişim araçlarıyla yapılan ticari iletişime dair bilgi verme yükümlülüklerine ve ticari elektronik iletilerde uyulması gereken hususlara ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

İşbu Bilgi Notu ile, 04.01.2020 tarihli ve 30998 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”)’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmelik”) ile elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da tüzel kişilerin uyması gereken usul ve esaslar hakkında yapılan düzenlemeler belirtilmektedir.

YÖNETMELİK KAPSAMINDA İYS’YE İLİŞKİN OLARAK GETİRİLEN DÜZENLEMELER

TİCARİ ELEKTRONİK İLETİ YÖNETİM SİSTEMİNE İLİŞKİN TANIMLAR

Değişiklik Yönetmelik ile Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4. (dördüncü) maddesinde yer alan tanımlara yeni ibareler eklenmiş ve işbu 4. (dördüncü) maddenin 1. (birinci) fıkrasında yer alan tüm bentler buna göre teselsül ettirilmiştir. İlgili madde kapsamındaki değişikliğe göre Yönetmelik’te yer alan Bakanlık tanımı; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı iken Ticaret Bakanlığı şeklinde değiştirilmiştir. Ayrıca Yönetmelik’e; “Kuruluş”,İYS numarası”, “Ticari elektronik ileti yönetim sistemi (İYS)” ibareleri eklenmiş ve bu ibareler;

  • Kuruluş: Bakanlıkça ticari elektronik ileti yönetim sistemini kurmakla yetkilendirilen kuruluş +(“Kuruluş”),
  • İYS Numarası: İYS’ye kayıt olan tüm hizmet sağlayıcı ve markalarına ayrı ayrı atanan tekil numara,
  • Ticari elektronik ileti yönetim sistemi (İYS): Ticari elektronik ileti onayı alınmasına, reddetme hakkının kullanılmasına ve şikâyet süreçlerinin yönetilmesine imkân tanıyan sistem

şeklinde tanımlanmıştır.

İYS’YE KAYDOLMA VE SİSTEM ÜZERİNDEN ONAY ALMA YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Yönetmelik’in “Ticari Elektronik İletiler” başlıklı II. Bölümü başlığı ile birlikte; “Ticari Elektronik İletiler ve İYS” olarak değiştirilmiş ve devam eden maddeleri de bu değişikliğe uyumlu hale getirilmiştir.

Yönetmelik’in 5. (beşinci) maddesinin 1. (birinci) fıkrasında yer alan “ticari elektronik iletiler için kendisi tarafından” ibaresinden sonra gelmek üzere “ya da İYS üzerinden” ibaresi eklenmiştir. Bu doğrultuda; Yönetmelik kapsamında hizmet sağlayıcının, mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak, işletmesini tanıtmak ya da kutlama ve temenni gibi içeriklerle tanınırlığını artırmak amacıyla alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderdiği ticari elektronik iletiler için bizzat hizmet sağlayıcı tarafından onay alınmasının yanı sıra Değişiklik Yönetmelik ile getirilen İYS üzerinden de onay alınması imkânı getirilmiştir.

Nitekim 5. (beşinci) maddeye eklenen 2. (ikinci) fıkra ile ticari elektronik ileti göndermek isteyen gerçek ve tüzel kişilerin İYS’ye kaydolması yükümlülüğü getirilmiş ve 3. (üçüncü) fıkra kapsamında İYS üzerinde onayı bulunmayan alıcılara ticari elektronik ileti gönderilemeyeceği hükmü eklenmiştir.

KONTROLÜ İYS ÜZERİNDEN SAĞLANACAK VE SAĞLANMAYACAK OLAN HUSUSLAR

Yönetmelik’in 6. (altıncı) maddesi kapsamında ticari elektronik iletilerin alıcılara gönderilmesinde onay gerektirmeyen durumlar yer almaktadır. Değişiklik Yönetmelik ile getirilen bir başka düzenleme ise işbu onay gerektirmeyen durumlar hakkında olup bu doğrultuda;

  • Alıcının kendisiyle iletişime geçilmesi amacıyla iletişim bilgilerini vermesi hâlinde, temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik ticari elektronik iletilerin,
  • Devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumu ile tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme, satın alma ve teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bildirimleri içeren iletilerin ve hizmet sağlayıcıya ilgili mevzuatla getirilen bilgi verme yükümlülüğü durumlarının,
  • Sermaye piyasasına ilişkin mevzuat uyarınca aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen ticari elektronik iletilerin,

İYS üzerinden kontrol edilmeyeceği düzenlenmiştir. Ancak, tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen ticari elektronik iletilerin gönderilmesinden önce tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerinin hizmet sağlayıcı tarafından İYS’ye kaydedileceği ve İYS üzerinden alıcıların ret hakkını kullanıp kullanmadığının kontrol edileceği ifade edilmiştir.

TİCARİ ELEKTRONİK İLETİ ONAYI ALINMASINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER

Yönetmelik’in “Onayın Alınması” başlıklı 7. (yedinci) maddesi, Değişiklik Yönetmelik ile getirilen İYS düzenlemeleri uyarınca getirilen hükümler ile düzenlenmiştir. Bu doğrultuda ticari elektronik ileti gönderilmesine ilişkin onayın yazılı olarak veya her türlü elektronik iletişim aracıyla alınabileceğini ifade eden hükme ek olarak ilgili onayın İYS üzerinden de alınabileceği hükmü maddeye eklenmiştir. Bu düzenlemeye paralel olarak onayın elektronik ortamda alınması durumunda, onayın alındığı bilgisinin, reddetme imkânı da tanınmak suretiyle, alıcının elektronik iletişim adresine aynı gün içinde iletileceğine ilişkin ibare 24 (yirmi dört) saat içinde iletileceği şeklinde yeniden düzenlenmiş ancak eklenen yeni bir ifade ile bu hükmün İYS üzerinden alınan onaylarda uygulanmayacağı belirtilmiştir.

Yukarıda belirtilenlere ek olarak; 7. (yedinci) madde kapsamında alıcılardan onay alınmasına ilişkin düzenlemelere ek olarak getirilen yeni düzenlemeler ise aşağıdaki şekildedir:

  • İYS üzerinden alınan onaylarda olumlu irade beyanı ve elektronik iletişim adresi yer alır.
  • İYS üzerinden alınmayan onaylarda, onayın alındığına ilişkin ispat yükümlülüğü hizmet sağlayıcıya aittir.
  • İYS üzerinden alınmayan onaylar, hizmet sağlayıcı tarafından 3 (üç) iş günü içinde İYS’ye
  • İYS’ye kaydedilmeyen onaylar geçersiz kabul edilir.

REDDETME HAKKI VE BİLDİRİM YÖNTEMİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELER

Yönetmelik’in “Reddetme Hakkı ve Bildirim Yöntemi” başlıklı 9. (dokuzuncu) maddesi kapsamında; Değişiklik Yönetmelik ile getirilen İYS düzenlemelerine uygun olarak aşağıdaki hususlar dahil edilmiştir:

  • Hizmet sağlayıcı, alıcının ret bildiriminde bulunabilmesi için kendisi tarafından sağlanan ya da İYS tarafından sunulan müşteri hizmetleri numarası, kısa mesaj numarası veya yalnızca ret bildirimine özgülenmiş bir URL adresi gibi erişilebilir iletişim adresine ticari elektronik iletide yer verir.
  • Hizmet sağlayıcı, kendisine iletilen ret bildirimlerini 3 (üç) iş günü içinde İYS’ye bildirir.
  • Alıcı reddetme hakkını İYS üzerinden de kullanabilir.

TİCARİ ELEKTRONİK İLETİ YÖNETİM SİSTEMİ

Yönetmelik’in 10. (onuncu) maddesinden sonra gelmek üzere “Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi” başlıklı 10/A maddesi eklenmiş olup bu madde kapsamında; Kuruluş, onay ve ret bilgilerinin İYS’ye kaydedilmesi, İYS üzerinden onay alınması, reddetme hakkının kullanılması, ticari elektronik ileti şikâyetlerinin alınması, raporlanması, şikâyet sürecinin hızlı ve etkin bir şekilde yönetilmesi ve aracı hizmet sağlayıcıların sistemi kullanması amacıyla teknik altyapının hazırlanması ve Ticaret Bakanlığı’nın erişimine açılması görev ve sorumluluklarını üstlenmiştir.

Sayılan görev, yetki ve sorumluluklara ek olarak Kuruluş, ticari elektronik ileti gönderiminin aksamaması için gerekli teknik tedbiri almak ve İYS’ye yönelik Ticaret Bakanlığı tarafından istenen diğer iş ve işlemleri yürütmekle de yükümlüdür.

ARACI HİZMET SAĞLAYICILARININ YÜKÜMLÜKLERİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLER

Yönetmelik’in 11. (onbirinci) maddesinde aracı hizmet sağlayıcılarına ilişkin yükümlülükler yer almakta olup Değişiklik Yönetmelik ile bahsi geçen yükümlülükler üzerinde de düzenlemeler ve değişiklikler gerçekleştirilmiştir.

Aracı hizmet sağlayıcı, Yönetmelik kapsamında hizmet sağlayıcı için öngörülen yükümlülüklerin ifasına yönelik teknik imkân tanıyan gerçek veya tüzel kişiler olup hizmet sağlayıcı, önceden onayını aldığı alıcılara ticari elektronik iletileri kendisi gönderebileceği gibi aracı hizmet sağlayıcılar vasıtasıyla da gönderebilme imkanına sahiptir.

Aracı hizmet sağlayıcı, hizmet sunduğu elektronik ortamı kullanan gerçek ve tüzel kişiler tarafından sağlanan içerikleri kontrol etmek, bu içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırı bir faaliyetin ya da durumun söz konusu olup olmadığını araştırmakla yükümlü değildir. Aracı hizmet sağlayıcı başkaları adına, onların mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak ya da işletmesini tanıtmak amacıyla ticari elektronik ileti göndermek için onay alamaz. 

İşbu 11. (on birinci) madde kapsamında aracı hizmet sağlayıcıların İYS kapsamındaki yükümlülükleri de düzenlenmiş olup aracı hizmet sağlayıcılar İYS’ye ilişkin olarak aşağıdaki yükümlülüklere sahiptirler:

  • Aracı hizmet sağlayıcı ticari elektronik ileti gönderimine ilişkin sistemini İYS ile uyumlaştırmakla yükümlüdür.
  • Aracı hizmet sağlayıcı, İYS’ye kayıt olmayan hizmet sağlayıcılara ait ticari elektronik iletilerin gönderimini başlatmaz.
  • Hizmet sağlayıcının talimatı doğrultusunda ticari elektronik ileti gönderimini başlatan aracı hizmet sağlayıcı, ileti gönderimine başlamadan önce İYS üzerinden alıcıların onayının olup olmadığını kontrol eder ve İYS üzerinde onayı bulunmayan alıcılara ileti gönderimini başlatmaz.
  • Aracı hizmet sağlayıcı, alıcıların abonelik hattını kapatmaları halinde İYS’ye bu durumu bildirmekle yükümlüdür.

ŞİKAYET BAŞVRULARI, DENETİM VE YETKİYE İLİŞKİN DÜZENLEMELER

Şikâyet Başvurusuna İlişkin Düzenlemeler

Yönetmelik’in 14. (on dördüncü) maddesinin 1. (birinci) fıkrasında düzenlenen şikâyet başvuru usulleri arasına “İYS” ibaresi eklenerek şikâyet başvurularının; elektronik ortamda e-Devlet kapısı, İYS veya Bakanlığın internet sitesi üzerinden veyahut yazılı olarak şikâyetçinin ikametgâhının bulunduğu yerdeki il müdürlüğüne yapılabileceği belirtilmiştir. Şikâyetçi; gerçek kişi ise adı ve soyadı ile imzası ve ikametgâh adresinin, tüzel kişi ise unvanı ve adresi ile temsile yetkili kişinin veya vekilin adı ve soyadı ile imzasının başvuruda yer alması gerekmektedir.

Ayrıca 14. (on dördüncü) maddenin 2. (ikinci) fıkrasının (a) bendinde yapılan değişiklik ile kısa mesaj aracılığı ile gönderilmiş olan ticari elektronik iletilere ilişkin olarak yapılacak olan şikayetlerde iletinin görsel bir örneğinin de şikâyet başvurusunun içeriğine eklenmesi zorunluluğu getirilmiştir.

Şikâyetin Sonuçlandırılmasına İlişkin Düzenlemeler 

Değişiklik Yönetmelik ile getirilen düzenlemelerde şikâyetin sonuçlandırılma usulünde ön inceleme aşaması ve hizmet sağlayıcılarının uyması gereken birtakım kriterler getirilmiştir. Bu doğrultuda Yönetmelik’in 15. (on beşinci) maddesinin 2. (ikinci) fıkrası değiştirilerek; “başvuruların, öncelikle İYS üzerinden ön incelemeye tabi tutulacağı, ön inceleme sonrasında il müdürlüğü tarafından konuya ilişkin bilgi ve belgeler ilgilisinden temin edilerek şikâyetin sonuçlandırılacağı, ancak gerekli hallerde il müdürlüğünce denetim için görevlendirilen personel tarafından yerinde denetim yapılacağı hükmü getirilmiştir. Bu düzenlemeye ilave olarak; 15. (on beşinci) madde içeriğine yeni bir fıkra eklenerek, hizmet sağlayıcının talimatı doğrultusunda ileti gönderimini başlatan aracı hizmet sağlayıcının, şikâyet başvurularına konu iletilere ilişkin bilgi ve belge taleplerini İYS üzerinden 15 (on beş) gün içinde yanıtlaması zorunluluğu getirilmiştir.

Denetime İlişkin Düzenlemeler 

Yönetmelik kapsamında Ticaret Bakanlığı tarafından denetime tabi olanlar daha önce hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcılar olarak belirtilmiş iken Değişiklik Yönetmelik ile Kuruluş’un da işbu Yönetmelik kapsamında gerçekleştirdiği faaliyet ve işlemler bakımından denetime tabi olacağı belirtilmiştir.

MEVCUT VERİ TABANLARININ İYS’YE YÜKLENMESİ

 Yönetmelik’e eklenen geçici 2. (ikinci) madde ile Yönetmelik kapsamında alınmış olan onayların  01.06.2020 tarihine kadar hizmet sağlayıcılar tarafından İYS’ye aktarılması gerektiği belirtilmiştir.

Bu sürenin sonunda alıcılara, onayların İYS’ye yüklendiği ve 01.09.2020 tarihine kadar kontrol edilmediği takdirde bu onayların geçerli sayılacağı ile reddetme imkanının İYS üzerinden kullanılabileceği bilgisini içeren bir ileti gönderilmesi gerekmektedir. Ek olarak, alıcıların da İYS’ye kaydedilen onaylarını 01.09.2020 tarihine kadar kontrol etme yükümlülükleri olup işbu sürenin bitiminden sonra, gönderilen ticari elektronik iletilerin onaylı kabul edileceği belirtilmiştir. İşbu düzenlemelerde belirtilen süreleri Ticaret Bakanlığı 3 (üç) ay ertelemeye yetkili kılınmıştır.

YÖNETMELİK KAPSAMINDAKİ DİĞER DÜZENLEMELER 

Değişiklik Yönetmelik ile Yönetmelik’e ilişkin olarak getirilen düzenlemeler yukarıda detaylı olarak izah edildiği üzere önemli ölçüde İYS ile ilgili olmakla birlikte bu kapsamın dışında yeni düzenlemeler de yer almaktadır. Bu düzenlemeler aşağıda bilgilerinize sunulmaktadır:

  • Yönetmelik’in 2 (ikinci) maddesinin 2. (ikinci) fıkrasının (b) bendinde yer alan “Vakıf üniversitelerinin” ibaresinden sonra gelmek üzere eklenen “özel eğitim ve öğretim kurumları” ibaresi ile Yönetmelik’te yer alan hükümlere tabi olmayan kurumların kapsamı genişletilmiştir. Bu doğrultuda vakıf üniversitelerinin yanı sıra, özel eğitim ve öğretim kurumlarının da mal ve hizmetlerini tanıtma, pazarlama ya da işletilmesini tanıtma veya bunları başkaları adına yapmak amacıyla öğrencilerine ve bunların velilerine gönderdiği iletiler Yönetmelik kapsamı dışında tutulmuştur.
  • Yönetmelik’in 8. (sekizinci) maddesi kapsamında ticari elektronik iletinin içeriğine ilişkin hususlar belirtilirken ticari elektronik iletinin başlığında veya içeriğinde; tacirler için MERSİS numarası ve ticaret unvanına, esnaflar için adı ve soyadı ile T.C. kimlik numarasına yer verileceği belirtilmiş olmakla birlikte Değişiklik Yönetmelik ile birlikte bu bilgiler arasına vergi kimlik numarası da eklenmiştir.
  • Yönetmelik’in 8. (sekizinci) maddesi kapsamına eklenen 4. (dördüncü) fıkra ile sesli arama ile yapılan ticari elektronik iletilerin içeriğinde; tacirler için ticaret unvanına, esnaflar için ise adı ve soyadına yer verileceği ve hizmet sağlayıcının, bunlara ek olarak marka veya işletme adı gibi kendisini tanıtan diğer bilgilere yer verebileceği belirtilmiştir.
  • Yönetmelik’in 13. (on üçüncü) maddesi içeriğinde yapılan düzenleme ile hizmet sağlayıcı ve/veya aracı hizmet sağlayıcının onay kayıtlarını, onayın geçerliliğinin sona erdiği tarihten, ticari elektronik iletilere ilişkin diğer kayıtları ise kayıt tarihinden itibaren 1 (bir) yıl süreyle saklayacağına ilişkin düzenleme 3 (üç) yıl olarak değiştirilmiştir.

SONUÇ

Yukarıda detaylı olarak açıklandığı üzere Değişiklik Yönetmelik kapsamında Yönetmelik içeriğinde gerçekleştirilen en temel yenilik; ticari elektronik ileti onaylarının sistemsel olarak kayıt altına alınmasını düzenleyen İYS’nin hayata geçirilmesidir.

Yönetmelik kapsamında alıcılara ticari elektronik ileti göndermek isteyen hizmet sağlayıcılarının İYS’ye kaydolma ve yalnızca sistem üzerinde onayı bulunan alıcılara ticari elektronik ileti gönderme yükümlülükleri getirilmiştir. Hizmet sağlayıcılarının İYS dışındaki yollarla edindikleri onayları veya kendilerine iletilen ret bildirimlerini 3 (üç) iş günü içinde İYS’ye bildirme yükümlülükleri bulunmakta olup bahsi geçen yükümlülükler halihazırda onay alınmış olan alıcılar bakımından ise 01.06.2020 tarihine dek yerine getirilmelidir.

İYS düzenlemeleri uyarınca aracı hizmet sağlayıcıların da yükümlülükleri yeniden düzenlenmiş ve İYS’ye uyumlu hale getirilmiştir.

Şikâyet başvurularının da yeni düzenlemeler uyarınca İYS üzerinden yapılabileceği ve ön incelemeye tabi tutulması zorunluluğu getirilmiş olup aracı hizmet sağlayıcının, şikâyet başvurularına konu iletilere ilişkin bilgi ve belge taleplerini İYS üzerinden 15 (on beş) gün içinde yanıtlaması öngörülmüştür.

İşbu Bilgi Notu, sizlere bilgi ve faydalı olması amacı ile tavsiye maksadında hazırlanmış olup bilgi için sitemizde yer alan irtibat bilgilerimizden bizler ile her zaman iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımızla,

Kılınç Hukuk & Danışmanlık

Yazarlar

Eren Can Ersoy

Eren Can Ersoy

Kıdemli Avukat