7412 sayılı İstanbul Finans Merkezi Kanunu (“İFM Kanunu”)’nun 3. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, İstanbul Finans Merkezi (“İFM”)’nin ofis alanı olarak tanımlanmış bölgede faaliyet gösterilmesi için Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi (“Finans Ofisi”) tarafından düzenlenecek “katılımcı belgesinin” alınması zorunludur. Katılımcı belgesine ilişkin başvuru ve değerlendirme süreçleri ile uygulanacak usul ve esaslar 7 Temmuz 2023 tarihli ve 32241 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış olan İstanbul Finans Merkezi Yönetmeliği (“İFM Yönetmeliği”) çerçevesinde düzenlenmiştir.
1. Başvuru Usulü
Katılımcı belgesi başvuruları, İFM’nin online portalı üzerinden başvuru formunun doldurulması ve talep edilen belgelerin yüklenmesi suretiyle yapılmaktadır. Başvuruda talep edilen bilgi ve belgelere Ek’te yer verilmiştir.
Belirtmek gerekir ki, katılımcı belgesi katılımcıya yalnızca İFM ofis alanında faaliyet göstermek ve İFM Kanunu’nda düzenlenen imkânlardan yararlanma hakkını tanıdığından, katılımcı belgesi alınması katılımcıların İFM ofis alanında gösterecekleri faaliyete ilişkin olarak bankacılık ve sermaye piyasaları mevzuatı gibi sair düzenlemelerden doğan izin, ruhsat ve lisans gibi yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde bir araç niteliği taşımamaktadır. Nitekim İFM Yönetmeliği’nde öngörüldüğü üzere, katılımcı belgesi başvurusundan önce faaliyete ilişkin olarak öngörülen mezkûr yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Finansal faaliyet yürütmek amacıyla faaliyet izni alınması için kira sözleşmesinin arandığı durumlarda, ilgili sürecin İFM’nin yönetici şirketi TVF İFM Gayrimenkul İnşaat ve Yönetim A.Ş. (“Yönetici Şirket”) ile katılımcı adayı arasındaki kira sözleşmesinin akdedilmesi sonrasında tamamlanması mümkündür.
2. Başvurunun Değerlendirmesi
İFM Yönetmeliği, katılımcı belgesi başvurularının (i) kalkınma planı, (ii) orta vadeli program, (iii) yıllık program, (iv) sektörel plan ve programlar ile (v) İFM stratejik öncelikleri göz önünde bulundurularak değerlendirilmesini öngörmektedir. Ayrıca, yürütülecek faaliyetlerin; İFM’nin stratejik önceliklerine uygunluğu, İstanbul’un küresel finans merkezi olmasına yönelik potansiyel katkısı gibi kriterlerin de dikkate alınacağı düzenlenmiştir.
İFM’de faaliyet göstermek üzere katılımcı belgesi başvuru yapabilecek kişiler kısıtlanmamış olmakla birlikte, aşağıda sayılan faaliyetleri yürüten katılımcı adaylarının başvurularının öncelikli olarak değerlendirileceği öngörülmüştür:
- Finansal faaliyetlere ilişkin hizmet ve işlemler,
- Başta kıymetli metal ve madenler olmak üzere uluslararası ticarete konu olabilecek her türlü emtiaya ilişkin deniz, hava, kara ve demiryolu taşımacılığı, gümrük ve lojistik hizmeti, organize piyasalarda emtia ticareti ve saklama hizmeti ve bu emtiayla ilgili finansal danışmanlık hizmeti,
- Finansal faaliyetlere yönelik destek ve yardımcı mahiyette denetim, muhasebe, derecelendirme, değerleme, elektronik altyapı ve yazılım, telekomünikasyon, medya, fikri ve sınai mülkiyet ile hukuki danışmanlık ve benzeri hizmetler,
- Enerji ve altyapı başta olmak üzere katma değeri yüksek sektörler ile bunların herhangi bir veya birden fazla bölümü, sağlık ve sağlık teknolojileri, tarım ve tarım teknolojileri, yapay zekâ ve benzeri alanlar ile bu alanlara yatırım yapma ve finanse etme hizmetleri,
- Tüzel kişilerin yatırım ve yönetim stratejilerini oluşturan veya bu şirketlerin finansal operasyonlarını gerçekleştirmek üzere şirket içinde veya ayrı bir tüzel kişilik olarak kurulan bölgesel hazine ve finansal yönetim operasyonları,
- Yeşil finans ve sürdürülebilir finans ile uluslararası ticareti destekleyici finansal hizmetler,
- İFM’nin stratejik öncelikleri ile uyumlu olan finansal hizmetler veya finans sektörünü destekleyici diğer faaliyetler.
Ofis alanı içinde kendi mülkünde faaliyet gösterecek gerçek ve tüzel kişiler hariç olmak üzere, katılımcı belgesinin düzenlenebilmesi için Yönetici Şirket ile kira sözleşmesinin akdedilmiş olması zorunludur.
Değerlendirme sonucunda başvurunun kabul edilmesi hâlinde Finans Ofisi tarafından katılımcı belgesi düzenlenir. Katılımcı belgesi İFM portalına kaydedilir ve Finans Ofisi tarafından ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla paylaşılır.
3. Katılımcı Belgesinin Askıya Alınması ve İptali
Katılımcı belgesinin askıya alınacağı ve iptal edileceği hâller de İFM Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Buna göre, katılımcının İFM’de gösterdiği faaliyete ilişkin olarak aldığı lisans, izin veya yetki belgesinin askıya alınması hâlinde, bu hususun ilgili kurum tarafından Finans Ofisi’ne bildirilmesi akabinde katılımcı belgesi askıya alınacaktır. Öte yandan;
- Katılımcının İFM ofis alanına ilişkin kira sözleşmesinin sona ermesi,
- Katılımcının İFM’de gösterdiği faaliyete ilişkin olarak aldığı lisans, izin veya yetki belgesinin iptal edilmesi,
- Katılımcı belgesi başvurusu esnasında mevcut olan şartların sonradan kaybedilmesi, başvuru esnasında sunulan taahhütlerin yerine getirilmemesi veya katılımcı belgesi başvurusunda gerçeğe aykırı beyanda bulunulduğunun anlaşılması veya
- Katılımcının vergi kimlik numarasının değişmesi
hâllerinde katılımcı belgesinin iptal edileceği düzenlenmiştir.
Son olarak belirtmek gerekir ki, katılımcı belgesi alınmasına ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesine gerek kalmaksızın İFM içinde -fakat kapsam dışı alanda- faaliyet gösterilebilmesi mümkündür. Bununla birlikte, kapsam dışı alanda da faaliyet gösterilebilmesi için, faaliyetin gösterileceği taşınmazın aşağıda açıklanacağı üzere Yönetici Şirket’ten kiralanması gerekmektedir.
Saygılarımızla,
Kılınç Hukuk ve Danışmanlık
