Dijital işlemlere artan ilginin geniş çapta büyüme kaydetmesi ile birlikte, ülkemizde de kripto paraya olan ilgi iyiden iyiye artarak hayatımızın pek çok alanına dahil edilmiştir. Nitekim, bazı ülkelerde kripto para birimleri ödeme yöntemi olarak E-ticaret sektörü başta olmak üzere, diğer pek çok sektörde ödeme aracı olarak kullanılmaya başlamıştır. Örneğin, İsviçre’de e-ticaret faaliyetlerinde bulunan; Digitec Galaxus, kripto para birimi ile tüketicilerine ödeme imkanı sunarak tüm ödemelerin Coinify (küresel bazda sanal para platformu) [1] aracılığıyla yapılabileceğini ve ödemin anında İsviçre Frangı’na dönüştürülebileceğini ifade etmişti. [2]
İşviçre’nin yanı sıra, popüler birçok alışveriş sitesi bugün e-ticaret kanalları üzerinden yapılan satışlar sırasında kripto parayı bir ödeme yöntemi olarak kabul etmektedir. Temelde kripto paraların geleneksel ödeme sistemleri ile birçok ortak noktası olduğundan söz edilse de kripto paraların herhangi bir devlet, otorite veya bankanın kontrol mekanizmasında olmaması pek çok soru işaretini de beraberinde getirmiştir. Nitekim bu düşünceden yola çıkılarak ülkemizde, 16 Nisan 2021 Tarihli ve 31456 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan; “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” [3] (“Yönetmelik”) ile; ödeme hizmetlerinin sunulmasında kripto varlıkların kullanılmamasına karar verilmiş idi. 30 Nisan 2021 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek olan işbu Yönetmelik’ten en çok etkilenecek olan şüphesiz e-ticaret sektörüdür. Dünyanın çeşitli ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de bugün başta e-ticaret platformları olmak üzere, bilişim, eğitim ve hatta hukuki danışmanlık ayağında kripto para yöntemi ile ödeme kabul eden sektörler yavaş yavaş çoğalmaktadır. Özellikle, banka kartı işlemlerinin aksine kripto para ile yapılan ödemelerde transfer hızı, düşük maliyet ve birtakım otoriteler tarafından merkezi sistemden daha güvenli görülmesi sebebiyle e-ticarette alternatif bir ödeme yöntemi olarak yerini sağlamlaştırmıştır. Ancak, Yönetmelik ile; kripto varlıkların doğrudan veya dolaylı olarak kullanılacağı iş modellerinin geliştirilmesinin önüne geçilmiş ve dijital varlık adaptasyonunun bu denli bir ivme kazandığı son dönemlerde böyle bir düzenleme getirilmesi bazı çevrelerde “kripto varlıklara temelden bir yasaklama mı getiriliyor” algısına sebep olmuştur. Şüphesiz, Merkez Bankası böyle bir düzenleme ile kripto varlıkların herhangi bir denetim mekanizmasına tabi olmaması ve merkezi bir muhatabının bulunmaması nedeniyle dijital paraların çalınabilme riskine karşı telafisi güç zararların bertaraf edilmesini amaçlamıştır.
Lâkin, bugün pek çok finans otoriteleri tarafından kripto paralara ilişkin güven ortamının sağlanmasına yönelik liberal regülasyonlar düzenlenerek bu alanda şeffaflığın sağlanmasına yönelik düzenlemeler yapılması gerektiği görüşü savunulmaktadır. Özellikle, e-ticaret hacminin zirve yaptığı bu dönemde, elektronikleşmeyle dijital varlıklara ilişkin kullanım imkanlarının, örneğin; kripto paraların hangi alanlarda ödeme aracı olarak kabul edilip edilemeyeceği veya kripto varlıkların vergilendirilmesi gibi, sınırlarının çizilmesi gerekmektedir. Bilindiği üzere, e-ticaret sektöründeki en büyük problemlerden biri ödeme yöntemlerindeki güvenlik zafiyetidir. Kripto varlıkların ise temelde blockchain teknolojisi ile oluşturulduğu nazara alındığında siber saldırı gibi güvenlik tehditlerine karşı daha dirençli olduğu şüphesizdir. Özellikle bazı kripto para birimlerinin müşterilerin satın alma işlemleri sırasında kişisel verilerini paylaşmalarını istememesi nedeniyle e-ticaret üzerinden yapılan alışverişlerde olası bir dolandırıcılığında önüne geçmeyi vaat etmektedir.
Sonuç olarak, önümüzdeki günlerde yürürlüğe girmesi beklenen Yönetmelik ile Merkez Bankası vatandaşlara karşı olası riskleri bertaraf etmeyi amaçlamış ise de dijitalleşme ile birlikte kripto varlıklara ilişkin geniş kapsamlı liberal bir regülasyon ihtiyacının olduğu da aşikârdır.
Saygılarımızla,
Kılınç Hukuk & Danışmanlık
[1] https://en.bitcoinwiki.org/wiki/Coinify
[2] https://kriptobulten.online/2019/03/23/isvicrenin-en-buyuk-online-perakende-sirketi-digitec-galaxus-kripto-para-ile-odeme-yapilmasini-kabul-etti/
[3] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/04/20210416-4.htm
