Türkiye’de Yabancı Yatırım Fonları

YURT DIŞINDA KURULMUŞ YABANCI YATIRIM FONLARI

Yatırım fonları, yatırımcıların katılma payı karşılığı sermaye piyasası araçlarından, tahvil, bono, kıymetli madenler, hisse senedi gibi portföylerin yönetilmelerini sağlar. Yabancı yatırım fonları yurtdışında kurulu yatırım fonları ya da kolektif yatırım kuruluşlarıdır.^[1] Yabancı yatırım fonlarının Sermaye Piyasası Kurulu (“Kurul”) kaydına alınması, halka arz edilmesi, satışı gibi hususlar Yabancı Sermaye Piyasası Araçları ve Depo Sertifikaları ile Yabancı Yatırım Fonu Payları Tebliği (VII-128.4) (“Tebliğ”) kapsamında ayrıntılı olarak düzenlenmektedir.

PAYLARI SATILACAK YABANCI YATIRIM FONLARINA İLİŞKİN ÖN ŞARTLAR İLE YABANCI YATIRIM FONLARININ KURUL KAYDINA ALINMALARI

Her şeyden önce belirtmek gerekir ki yabancı yatırım fonu payı, yurt dışında kurulmuş kolektif yatırım kuruluşu niteliğindeki yabancı yatırım fonu tarafından ihraç edilen ve diğer sermaye piyasası araçları niteliğinde sayılan sermaye piyasası aracını ifade etmektedir. Yurt dışında kurulmuş yabancı yatırım fonu (“Fon”) payları Türkiye Cumhuriyeti’nde halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satılabilmektedir. Anılan işlemler Tebliğ hükümlerine tabi olup, bu işlemlerin yapılabilmesi için Kurul’a başvuru zorunludur.

Fon paylarının Kurul kaydına alınması ve katılma paylarının satışı kapsamında payları Türkiye’de satılacak Fon’ların aşağıda yer alan şartları taşımaları zorunludur:

1. Fon paylarının alım satımının, Türk Lirası veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketi (“TCMB”)’nce günlük alım satım kurları ilan edilen yabancı paralar üzerinden yapılıyor olması,
2. İhraççının ülkesinde söz konusu payların satışına ilişkin ilgili otoriteden izin alınmış olması,
3. Payların yurtdışında satılmaya başlandığı tarihten itibaren en az üç yıl geçmiş olması ve satışı yapılacak payların başvuru tarihi itibarıyla cari değerinin asgari 2.200.000 Avro veya muadili parasal değer olması,
4. Fon’un kurucusu veya yöneticinin bulunduğu ülkede, söz konusu payların Türkiye’de satışına ve sağladığı mali haklar ile ilgili işlem ve ödemelerin Türkiye’de yapılmasına ilişkin herhangi bir kısıtlama olmaması,
5. Fon’un net varlık değerinin en az 11.000.000 Avro veya muadili parasal değer olması,
6. Fon’un net varlık değerinin en az %80’inin Türkiye’de yerleşik ihraççıların para ve sermaye piyasası araçları ve işlemleri ile Türk kamu borçlanma araçlarının dışındaki varlıklara yatırılması,
7. İhraççı dışındaki bir kuruluştan portföy yönetimi hizmeti alınıyorsa, bu kuruluşun kurulu olduğu ülkede portföy yönetimi yetki belgesine sahip olması,
8. Kamu kurumlarınca ihraç edilen para ve sermaye piyasası araçları için en fazla %35 olarak uygulanmak üzere, fon net varlık değerinin %10’undan fazlasının aynı kurum veya ortaklığın para ve sermaye piyasası araçlarına ve işlemlerine yatırılmamış olması,
9. Fon’un tek başına herhangi bir ortaklıkta sermayenin ya da tüm oy haklarının %10’undan fazlasına sahip olmaması,
10. Fon’un borçlanması ve varlıklarının ödünç verilmesine ilişkin ilgili ülke düzenlemelerinin Türkiye’de kurulu yatırım fonlarının tabi olduğu mevzuata uygun olması,
11. Fon’un yılda en az bir kez, uluslararası muhasebe standartları çerçevesinde hazırlanmış finansal tablolarının bağımsız denetimden geçirilmesi,
12. Fon’un yetkili organı tarafından Kurul’a hitaben hazırlanmış, kamuyu aydınlatmaya ilişkin bilgi ve belgeler dahil olmak üzere Kurul’ca istenecek her türlü bilgi ve belgenin verilmesine ve masrafları fon ve/veya temsilci tarafından karşılanmak üzere fonun, Kurul’un görevlendireceği kişi veya kuruluşlar tarafından denetlenmesine imkân tanıyan taahhütnamenin verilmesi.

Bunlara ek olarak payların Türkiye’de halka arz edilerek satılabilmesi için, kurulu olduğu ülkede halka arz edilmiş olması gereklidir.

Kurul, yatırımcıların korunması ya da benzer bir gerekçeyi gözeterek yukarıda sayılanlar dışında şartlar getirebilmektedir. Payları Türkiye’de satılacak Fon’ların, Tebliğ’de yer alan koşulların herhangi birini kaybetmeleri halinde satış Kurul tarafından gerekçe gösterilerek geçici veya sürekli olarak durdurulabilir. Kurul tarafından Fon paylarının satışının sürekli olarak durdurulmasının istenmesi halinde, temsilci tarafından izahnamenin nerede yayımlandığı hususunun ticaret sicilinden terkin ettirilmesi için Kurul’a başvurulması zorunludur.

YABANCI YATIRIM FONU PAYLARININ SATIŞI

Öncelikle belirtmek gerekir ki Türkiye’de faaliyette bulunmak isteyen Fon’ların her halükârda Türkiye’de geniş yetkili aracı kurum veya kalkınma veya yatırım bankası niteliğinde bir temsilcisinin olması ve Fon ile bu temsilci arasında asgari olarak belirlenmiş hususları içeren yazılı bir sözleşmenin imzalanması zorunlu kılınmıştır. Diğer bir ifade ile Fon paylarının alım satım işlemlerinin temsilci aracılığıyla yapılması zorunludur. Genellikle baktığımızda Fon temsilcilerinin Türkiye’de kurulu bulunan sair bankalar olduğu görülmektedir. Satın alınan Fon payları, ancak Fon’a veya Fon’un yetki vermesi durumunda temsilciye geri satılabilmektedir.

Öte yandan Fon varlıklarının, Kurul tarafından yetkili olarak kabul edilen en az bir fon saklama kuruluşu nezdinde saklanması zorunludur.

Fon paylarının halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satışı için temsilci tarafından, Fon paylarının Türkiye’de satışına ilişkin Fon izahnamesinin onaylanması talebiyle, izahname, yatırımcı bilgi formu ve Kurul’ca esasları belirlenen başvuru formu ile Kurul’ca istenen diğer bilgi ve belgelerle birlikte eksiksiz olarak Kurul’a başvurulması zorunludur.

İzahnamede yer alan bilgilerin tutarlı, anlaşılabilir ve Kurul’ca belirlenen izahname standardına göre eksiksiz olması ve Fon’un izahnamesinin Fon’a ve payların satışına ilişkin olarak mevzuatın öngördüğü ve Kurul tarafından gerekli görülen diğer bilgileri açıklıkla ortaya koyacak ayrıntıda ve Türkçe olarak hazırlanması, temsilci ve Fon yetkilileri tarafından imzalanması, bilgi ve açıklamaların gerektiğinde belgeye dayandırılması zorunludur.

Fon payları Tebliğ’in 30. maddesi uyarınca sadece nitelikli yatırımcılara tahsisli olarak da satılabilir. Bu halde Kurul’a yapılacak başvurularda Tebliğ’de düzenlenen tahsisli satışa ilişkin hükümler uygulanır.

SONUÇ OLARAK

Türkiye’de son yıllarda finansal kuruluşlar ve menkul kıymetlerle ilgili olarak önemli gelişmelerin yaşanması ve Türk Parası Kıymetini Koruma hakkında 32 sayılı karar çerçevesinde Türkiye’de yerleşiklerin yurtdışına ve yurtdışında yerleşiklerin Türkiye’ye yatırım yapabilmesine imkân sağlanması ile yurtdışında yerleşik yabancı yatırım fonu paylarının giderek artan hacimlerde Türkiye’de satışının yapılmaya başlandığı gözlenmektedir. Yabancı yatırım fonları gerek vergisel avantajları gerekse belirli şartları sağladığı taktirde Kurul kaydına alınabilecek olması ve paylarının Türkiye’de halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satılabilecek olması nedenlerinden ötürü yatırım ve portföy açısından bir seçenek olarak mevcut bulunmaktadır.

Saygılarımızla,

https://spk.gov.tr/data/61e34f9a1b41c61270320792/6-Yabanc%C4%B1%20Yat%C4%B1r%C4%B1m%20Fonlar%C4%B1.pdf , https://spk.gov.tr/kurumlar/fonlar/yatirim-fonlari/yabanci-yatirim-fonlari/tanitim-rehberi.