Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) II-27.3 sayılı yeni Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliği (“Tebliğ”) 31 Aralık 2020 tarihli ve 31351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Tebliğin amacı, payları halka arz edilmiş olan veya halka arz edilmiş sayılan anonim ortaklıklarda hâkim ortağın diğer ortakları ortaklıktan çıkarma hakkı ile diğer ortakların paylarını hâkim ortağa satma hakkının uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Yeni Tebliğ ile Hangi Düzenlemeler Getirildi?
Tek başına veya birlikte hareket ettiği kişilerle birlikte ortaklığın oy haklarının en az %98’ine sahip olan gerçek ya da tüzel kişiler hâkim ortak olarak ifade edilmektedir.
Tebliğ’de, Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Haklarının Kullanımı ile ilgili olarak;
- Hakların doğması ve oy haklarının hesaplanma usulü
- Hakların kullanımına ilişkin prosedür
- Hakların kullanım bedeli düzenlenmiştir.
Ayrıca;
- Kamuyu aydınlatma
- İstisnalar
- Ortaklıktan çıkarma ve satma haklarının kullanımına ilişkin sınırlama
- Yürürlükten kaldırılan tebliğ
- Hâkim ortak konumunun kamuya açıklanmış olması durumunda uygulanacak hükümler
kapsamında muhtelif düzenlemelere yer verilmiştir.
Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakkı Nedir?
Öncelikle belirtmek gerekir ki; pay alım teklifi sonucunda veya birlikte hareket etmek de dâhil olmak üzere başka bir şekilde sahip olunan payların halka açık ortaklığın oy haklarının SPK tarafından belirlenen orana veya daha fazlasına ulaşması durumunda, paya sahip olan bu kişiler açısından azınlıkta kalan pay sahiplerini ortaklıktan çıkarma hakkı doğmaktadır. Bu kişiler, SPK tarafından belirlenen süre içinde, azınlıkta kalan ortakların paylarının iptalini ve bunlar karşılığı çıkarılacak yeni payların kendilerine satılmasını ortaklıktan talep edebilmektedirler.
Pay alım teklifi sonucunda veya birlikte hareket etmek de dâhil olmak üzere herhangi bir şekilde sahip olunan paylara ilişkin oy haklarının, ortaklığın oy haklarının %98’ine ulaşması veya bu durumda iken ek pay alınması durumunda, istisnalar hariç olmak üzere, hâkim ortak açısından sahip oldukları payların imtiyazlı olup olmadığı dikkate alınmaksızın diğer pay sahiplerinin tamamını ortaklıktan çıkarma hakkı, diğer ortaklar açısından da paylarını hâkim ortağa satma hakkı doğmaktadır.
Ortaklık tarafından gerçekleştirilen bedelsiz ve/veya yeni pay alma haklarının sınırlandırılmadığı bedelli sermaye artırımlarında mevcut ortaklar tarafından alınan paylar nedeniyle veya miras, geri alınan paylar, oy haklarının donması gibi sebeplerle satma ve ortaklıktan çıkarma hakkı doğmaz.
Ortaklıktan çıkarma ve satma hakkının doğmasına sebebiyet verecek pay alımlarının tespitinde, aşağıda belirtilen kişilerin birlikte hareket ettikleri kabul edilir:
- Gerçek ve/veya tüzel kişi ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu ortaklıklar.
- Tüzel kişi ortakların yönetim kontrolünü elinde bulunduran gerçek ve/veya tüzel kişiler ile bu kişilerin yönetim kontrolüne sahip olduğu ortaklıklar.
Vurgulanması gereken bir diğer husus ise, Ortaklık paylarının ilk defa borsada işlem görmeye başlamasından itibaren 2 yıl süreyle ortaklıktan çıkarma veya satma hakkı kullanılamamaktadır. Hakların kullanımına ilişkin prosedür Tebliğ’de detaylı olarak düzenlenmiş olup; Tebliğ, yürürlükten kaldırdığı II-27.2 numaralı eski Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliği’nden farklı olarak, ortaklıktan çıkarma ve satma hakları kullanım bedellerinin aynı formüle göre hesaplanacağını düzenlemektedir.
Hakların Kullanım Bedeli
Ortaklıktan çıkarma ve satma haklarının kullanım bedeli, ilgili şirketin paylarının işlem gördüğü pazara göre hesaplanacaktır. Buna göre hakların kullanım bedeli, aşağıdakilerin en yükseği olarak belirlenecektir:
Payları borsada işlem gören ortaklıklar için;
1) Payları Yıldız Pazarda işlem gören ortaklıklarda hakların doğmasının kamuya açıklandığı tarihten önceki son bir aylık; payları Yıldız Pazar dışındaki pazar ve platformlarda işlem gören ortaklıklar için ise bu tarihten önceki son altı aylık dönem içinde borsada oluşan günlük düzeltilmiş ağırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalaması ile her bir pay grubuna ilişkin fiyatın tespiti amacıyla hazırlanan değerleme raporunda belirlenen değerin ortalaması ve
2) Hâkim ortak konumunun kazanılmasının eş anlı olarak yönetim kontrolü değişikliğine yol açması durumunda pay alım teklifi düzenlemeleri çerçevesinde hesaplanması gereken zorunlu pay alım teklifi fiyatından yüksek olanı,
Payları borsada işlem görmeyen ortaklıklar için;
1) Her bir pay grubuna ilişkin fiyatın tespiti amacıyla hazırlanan değerleme raporunda belirlenen değer ve
2) Hâkim ortak konumunun kazanılmasının eş anlı olarak yönetim kontrolü değişikliğine yol açması durumunda pay alım teklifi düzenlemeleri çerçevesinde hesaplanması gereken zorunlu pay alım teklifi fiyatından yüksek olanı, dikkate alınacaktır.
Sonuç Olarak
Tebliğ ile, Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliği (II-27.2) yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak; 31 Aralık 2020 tarihinden önce hâkim ortak konumunun kazanıldığının veya bu durumda iken ek pay alındığının kamuya açıklanmış olması durumunda, hakların kullanım bedeli yürürlükten kaldırılan II-27.2 sayılı eski Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliği’ne göre belirlenecektir.
Tebliğ ile getirilen temel yenilikler kapsamında;
- Çıkarma ve satma haklarının tetiklenmesi için hâkim ortağın ulaşması gereken oran %98 olarak korunmuştur.
- Birlikte hareket eden kişiler tanımı amaca uygun olarak yeniden belirlenmiş ve pay alım teklifi düzenlemelerine paralel olarak birlikte hareket ettiği kabul edilen kişiler sayılmıştır.
- Ortaklıklar tarafından gerçekleştirilen bedelsiz ve/veya yeni pay alma haklarının sınırlandırılmadığı bedelli sermaye artırımlarında mevcut ortaklar tarafından alınan paylar nedeniyle veya miras, geri alınan paylar, oy haklarının donması gibi sebeplerle satma ve ortaklıktan çıkarma hakkı doğmayacağı hükme bağlanmıştır.
- Bir ortaklığın yönetim kontrolünün elde edilmesi ile birlikte aynı anda ortaklıktan çıkarma ve satma hakkının doğması halinde, pay alım teklifi yükümlülüğünün doğmadığının kabul edileceğine ilişkin hüküm eklenmiştir. Ancak, ortakların hak kaybını önlemek için de çıkarma/satma hakları kullanım bedelinin belirlenmesine ilişkin kriterler arasına pay alım teklifi düzenlemeleri çerçevesinde hesaplanması gereken fiyat da dahil edilmiştir.
