VERGİ MEVZUATI KAPSAMINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER

KURUMLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ’NDE DEĞİŞİKLİKLER YAPILDI.

Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 19) 11 Şubat 2022 tarihli 31747 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre; 

• 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (“Kanun”)’na eklenen geçici 14. madde uyarınca 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu hükümlerine istinaden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen hesaplar ile ilgili olarak; kurumların 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını, dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı, bu kapsamda açılan en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda aşağıda belirtilen kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır:

1. 1. Bu kapsamındaki yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının 01.10.2021 ila 31.12.2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmı,
   2. 2021 yılı dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevrilen hesaplarla ilgili oluşan kur farkı kazançları ile söz konusu hesaplardan dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kaar payları ile diğer kazançlar.

• Yukarıdaki hüküm kapsamına girmemekle birlikte, kurumların 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda oluşan kur farkı kazançlarının, geçici vergi dönemi sonu değerlemesiyle Türk lirasına çevrildiği tarih arasına isabet eden kısmı ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kar payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır.
• Kurumların 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda Türk lirasına çevrildiği tarihte oluşan kazançlar ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kar payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır.
• Yukarıda yer alan istisna hükümleri, aynı şartlarla geçerli olmak üzere bilanço esasına göre defter tutarı gelir vergisi mükelleflerinin kazançları hakkında da uygulanır.
• Anılan geçici maddede öngörülen süre ve şekilde dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına çevrilen yabancı paralar ile altın hesaplarına ilişkin olarak bu istisnayla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesine ilişkin hükümler uygulanmaz.
• Türk lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması durumunda anılan geçici madde kapsamında istisna edilen tutarlar nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.
• Mükelleflerin 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralar ve altın hesapları ile 01.01.2022 tarihinden itibaren (bu tarih dahil) açılacak işlenmiş ve hurda altın hesabı bakiyeleri yukarıdaki geçici madde kapsamındadır. Dolayısıyla, söz konusu yabancı paralarını ve altın hesaplarını Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda öngörülen süre ve şekilde Türk Lirasına çeviren kurumlar vergisi mükellefleri bu istisnadan yararlanabileceklerdir. Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilmiş olan kurumlar vergisi mükellefleri de hangi özel hesap dönemine tabi olduklarına bakılmaksızın, 31.12.2021 tarihi itibarıyla çıkaracakları bilançolarını dikkate almak suretiyle bu bilançoda yer alan yabancı paralar ve altın hesapları ile 01.01.2022 tarihinden itibaren (bu tarih dahil) açılacak işlenmiş ve hurda altın hesabı bakiyeleri dolayısıyla bu istisnadan yararlanabileceklerdir. Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir vergisi mükelleflerinin de aynı şartlarla bu istisnadan yararlanabilmeleri mümkündür.
• 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını dördüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk Lirasına çevirmek suretiyle elde ettikleri Türk Lirası varlığını 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununu (“MBK”) ilgili hükmü kapsamında açılan Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendiren mükellefler, aşağıdaki kazançları için kurumlar vergisi istisnasından yararlanabileceklerdir.
• Yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarına ilişkin istisna: 01.02.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını, Kanun ve MBK’da öngörülen süre ve şekilde Türk Lirası mevduat veya katılma hesaplarına dönüştüren kurumlar vergisi mükelleflerinin, söz konusu yabancı paralarının dördüncü geçici vergilendirme (01.10.2021-31.12.2021) dönemine ilişkin dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançları kurumlar vergisinden istisna tutulacaktır. Mükellefler gerek dönem içi gerekse dönem sonu kur farkı kazançlarını muhtelif usullere göre belirleyebilmektedirler. Ancak, istisnaya konu edilecek kur farkı gelirinin tespitine münhasır olmak üzere, dönem içi döviz çıkışlarında ve istisna tutarının hesaplanmasında ilgili hesaba giriş sırasının esas alınması gerekmektedir.
• Türk Lirasına dönüşüm tarihinde oluşan kur farkı kazançlarına ilişkin istisna: 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını dördüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar MBK’nın ilgili hükmü kapsamında açılan Türk Lirası mevduat veya katılma hesaplarına aktaran mükelleflerin, Türk Lirasına dönüşümden kaynaklanan kur farkı kazançları da kurumlar vergisinden istisna tutulacaktır. Dolayısıyla, 01.01.2022 tarihinden Türk Lirası mevduat veya katılma hesabının açılış tarihine kadar olan döneme ilişkin kur farkı kazancı istisna kapsamında değerlendirilecektir.
• Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarının dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kazançlarda istisna: 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını dördüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Kanun’da öngörülen süre ve şekilde Türk Lirası mevduat veya katılma hesaplarına aktaran kurumlar vergisi mükelleflerinin, mevduat veya katılma hesaplarının vadelerinden önceki bir tarihte sona eren geçici vergilendirme dönemleri dahil olmak üzere dönem sonları itibarıyla tahakkuk eden faiz ve kar payı gelirleri kurumlar vergisinden istisna tutulacaktır.
• Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarından vade tarihinde elde edilen kazançlarda istisna: Kanun’da öngörülen süre ve şekilde dönüştürülen yabancı paraların aktarıldıkları Türk Lirası mevduat veya katılma hesaplarından vade sonunda elde edilen faiz veya kar payı gelirleri ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden istisna tutulacaktır.
• Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilmiş olan mükelleflerin Kanun’un geçici 14. maddesinin birinci fıkrası karşısındaki durumu: Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilmiş olan mükellefler tabi oldukları özel hesap dönemine bakılmaksızın, 31.12.2021 tarihine ilişkin olarak düzenleyecekleri bilançolarında yer alan yabancı paralarını öngörülen süre ve şekilde Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürmeleri halinde, Türk Lirasına dönüştürülen yabancı paraların 31.12.2021 tarihinin içinde bulunduğu geçici vergilendirme döneminin sonu itibarıyla değerlemesinden doğan kazançları için kurumlar vergisi istisnasından yararlanabileceklerdir. Söz konusu mükellefler, 31.12.2021 tarihi itibarıyla çıkaracakları bilançolarında yer alan yabancı paraları için bu tarihin içinde bulunduğu geçici vergilendirme dönemini takip eden tarihten Türk Lirası mevduat ve katılma hesabının açılış tarihine kadar olan dönem için aynı istisnadan yararlanabileceklerdir. Özel hesap dönemi kullanan mükelleflerce, öngörülen süre ve şekilde açılmış olan Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarının vade tarihine kadar olan dönem sonlarında değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kar payı gelirleri ile diğer kazançlar için de istisna uygulanacaktır.
• Kurumlar vergisi mükelleflerinin, 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını, MBK’nın ilgili hükmüne istinaden Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden, Kanun’da öngörülen süre ve şekilde dördüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihinden 31.12.2022 tarihine kadar Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürmeleri halinde aşağıdaki kazançları bu istisnaya konu edilebilecektir.

1. 1. Yabancı paraların Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına aktarıldıkları tarihi içeren geçici vergilendirme döneminin başından, Türk Lirası mevduat ve katılma hesabının açılış tarihine kadar olan döneme ilişkin kur farkı kazançları,
   2. Söz konusu Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarının (vadesinden önceki tarihte sona eren geçici vergilendirme dönemleri dahil olmak üzere) dönem sonları itibarıyla tahakkuk eden faiz gelirleri ve kar payları ile
   3. Bu hesaplardan vade sonunda elde edilen faiz ve kar payı gelirleri ile diğer kazançlar 

kurumlar vergisinden istisna tutulacaktır. Öte yandan, 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını dördüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihinden sonra Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştüren mükellefler, 31.12.2021 tarihinde biten geçici vergilendirme dönemi sonu ile hesabın açıldığı tarihten önce sona ermiş olan geçici vergilendirme dönemlerinin sonu itibarıyla, hesaplanan kur farkı kazançları için bu istisnadan yararlanamayacaklardır.

• Kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk Lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk Lirası varlığı Kanunda öngörülen süre ve şekilde Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda;

1. 1. Altın hesabı ile işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerinin Türk Lirası mevduat veya katılma hesabına dönüştüğü tarihte doğan kazançlar,
   2. Söz konusu Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarının vadelerinden önceki tarihte sona eren geçici vergilendirme dönemleri dahil olmak üzere dönem sonları itibarıyla tahakkuk eden faiz ve kar payı gelirleri ile
   3. Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarından vade sonunda elde edilen faiz ve kar payı gelirleri ile diğer kazançlar

kurumlar vergisinden muaf tutulacaktır. Buna göre, mükelleflerin gerek 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesapları gerekse bu tarihten sonra açılacak olan işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyeleri ile ilgili olarak söz konusu istisna uygulamasından yararlanmaları mümkün bulunmakta olup, istisnanın uygulanabilmesi için altın varlıklarının 2022 yılı sonuna kadar Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk Lirasına çevrilmesi ve bu suretle elde edilen Türk Lirası varlıkların Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirilmesi gerekmektedir.

• Kanun’un 5. maddesi uyarınca, kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmemektedir. Ancak, Kanun’un geçici 14. maddesinde öngörülen süre ve şekilde dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına çevrilen yabancı paralar ile altın hesaplarına ilişkin olarak bu istisnayla sınırlı olmak üzere Kanun’un anılan 5. maddesi hükmü uygulanmayacaktır.
• Türk Lirası mevduat ve katılma hesabından, vadeden önce çekim yapılması durumunda Kanun’un geçici 14. maddesi kapsamında yararlanılan kurumlar vergisi istisnası nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmak suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunacaktır.

VERGİ USUL KANUNU KAPSAMINDA 2021 YILI İÇİN YAPILACAK DEĞERLENDİRMELERE ESAS OLUŞTURACAK KURLARA YÖNELİK TESPİTLER YAPILDI.

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 536) 11 Şubat 2022 tarihli 31747 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre;

• Tebliğ’in amacı, borsada rayici olmayan yabancı paraların, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu gereğince 2021 yılı için yapılacak değerlemelerine esas oluşturacak kurların tespit edilmesidir.
• Borsada rayici olmayan yabancı paraların ve bu paralarla olan senetli ve senetsiz alacak ve borçların değerlemesinde 2021 yılı sonu itibarıyla Tebliğ Ek’inde yer alan listede gösterilen kurlar uygulanacaktır.
• 130 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ve 217 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği gereğince, değerleme günü itibarıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca kurların ilan edilmediği durumlarda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ilan edilen kurlar esas alınacaktır.
• Bu şekilde yapılacak değerlemelerde efektif cinsinden yabancı paralar için efektif alış kuru (efektif alış kurunun bulunmaması halinde döviz alış kuru), döviz cinsinden yabancı paralar içinse döviz alış kuru uygulanacaktır.
• Vergi uygulamaları açısından bankaların, 31.12.2021 tarihi itibarıyla yapacakları değerleme sırasında Tebliğ ile belirlenen kurlar yerine, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenen esaslara uygun olarak tespit ettikleri ve fiilen uyguladıkları alış kurlarını esas almaları gerekecektir.

TEMEL GIDA ÜRÜNLERİNDE KDV %8’DEN %1’E İNDİRİLDİ.

Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 5189) 13 Şubat 2022 tarihli 31749 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 14 Şubat 2022 tarihinde yürürlüğe girdi. Buna göre;

• 24.12.2007 tarihli ve 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Karar” ın 1. Maddesinin üçüncü fıkrası .”(I) sayılı listenin “A) GIDA MADDELERİ” bölümünde yer alan ürünlerden özel tüketim vergisine tabi olanların tesliminde bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde öngörülen vergi oranı uygulanır.” şeklinde değiştirilmiş olup, Karar’da sayılan listelerde belirtilen temel gıda ürünleri için öngörülen katma değer vergisi oranı %8’den %1’e indirildi.
• Aynı Kararın perakende safhadaki teslimi kavramını açıklar nitelikteki 1.maddesinin dördüncü fıkrası yürürlükten kaldırıldı.
• Aynı Karara ekli (II) sayılı listenin “A) GIDA MADDELERİ” bölümünün sonunda yer alan “Bu bölümdeki malların (I) sayılı listede de yer alması halinde, (I) sayılı listede belirlenen oranlar uygulanır.” Şeklindeki hüküm yürürlükten kaldırıldı.
• Aynı Karara ekli (II) sayılı listenin “A) GIDA MADDELERİ” bölümünde yer alan ve temel gıda maddelerinin düzenlendiği sıralar bu listeden kaldırılarak bölüm başlığı ile birlikte olduğu gibi katma değer vergisinin %1 olarak düzenlendiği (I) sayılı listeye eklenmiş ve (II) sayılı listenin “B) DİĞER MAL VE HİZMETLER” bölüm başlığı yürürlükten kaldırıldı.

KUR KORUMALI VADELİ MEVDUAT VE KATILMA HESAPLARINDA UYGULANACAK TEVKİFAT ORANLARININ YÜRÜRLÜK SÜRELERİ BELİRLENDİ. 

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67 nci Maddesinde Yer Alan Tevkifat Oranları Hakkındaki 24/12/2021 Tarihli ve 4970 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 30/12/2021 Tarihli ve 5046 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Karar (Karar Sayısı: 5193) 14 Şubat 2022 tarihli 31750 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre;

• 21.12.2021 tarihinden itibaren açılan kur korumalı vadeli mevduat ve katılma hesaplarında, Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi uygulaması kapsamında yurt içi yerleşik gerçek kişilerin 20.12.2021 tarihi itibarıyla, yurt içi yerleşik tüzel kişilerin ise 31.12.2021 tarihi itibarıyla mevcut olan döviz tevdiat hesapları ve döviz cinsinden katılım fonu hesapları ile yurt dışında yerleşik vatandaşlar mevduat ve katılım sistemi kapsamında yurt dışı bankalardan transfer edilen döviz tutarları karşılığında bankalarda açılan Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında uygulanır.
• Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi uygulaması kapsamında yurt içi yerleşik gerçek kişilerin 28.12.2021 tarihi itibarıyla, yurt içi yerleşik tüzel kişilerin ise 31.12.2021 tarihi itibarıyla mevcut olan altın depo hesapları ve altın cinsinden katılma fonu hesaplan ile bu tarihlerden sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesaplarından dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevrilen mevduat ve katılma hesaplarında uygulanır.