SİGORTA MEVZUATI KAPSAMINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER

SİGORTA VE REASÜRANS İLE EMEKLİLİK ŞİRKETLERİNİN TEKNİK KARŞILIKLARINA VE BU KARŞILIKLARIN YATIRILACAĞI VARLIKLARA İLİŞKİN YÖNETMELİKTE BİRTAKIM DEĞİŞİKLİKLER YAPILDI.

Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Teknik Karşılıklarına ve Bu Karşılıkların Yatırılacağı Varlıklara İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 10 Kasım 2021 tarihli 31655 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak,

• Şirketlerin muallak hasar dosyası açmasına ilişkin esaslardaki değişiklikleri düzenleyen 2. maddesi,
• Matematik karşılıklardaki değişiklikleri düzenleyen 3. maddesi,
• Meblağ sigortası hasar dosyalarına ilişkin değişikliklerin zamanaşımı dolmamış tüm dosyalar hakkında uygulanmasına ilişkin 8. maddesi,

1 Ocak 2022 tarihinde, diğer maddeleri ise Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih olan 10 Kasım 2021 tarihinde yürürlüğe girdi. Buna göre;

• 26606 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Teknik Karşılıklarına ve Bu Karşılıkların Yatırılacağı Varlıklara İlişkin Yönetmelik”te yer alan
• “Kurul” ibaresi, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,
• “Kurum” ibaresi, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumunu

ifade eder.

• Şirketler aşağıdaki esaslara göre muallak hasar dosyası açar. Bu esaslar, zamanaşımı dolmamış tüm dosyalar hakkında uygulanır.
• Zarar sigortası niteliğindeki teminatlar için şirketler ilk hasar ihbarı ile birlikte, muallak tazminat tutarları hesaben kesin olarak tespit edilmemiş ise, branşlar itibarıyla ayırmış oldukları muallak tazminat tutarlarının en az son beş yıllık istatistiklerini kullanarak yapacakları en iyi tahmine göre dosya açarlar ve elde edilen bilgilere bağlı olarak her hesap dönemi sonu itibarıyla güncelleyerek yeterli miktarda karşılık ayrılmamış dosyalar için ilave karşılık ayırırlar veya fazla ayrılan karşılıklar için indirim yaparlar. Kurum, belirli branşlar ve/veya teminatlar için asgari maktu muallak tazminat tutarı belirleyebilir.
• Meblağ sigortası niteliğindeki teminatlar için şirketler rizikonun gerçekleştiğinin öğrenilmesi ile birlikte dosya açılışında poliçe ile belirlenen teminat tutarını muallak tazminat tutarı olarak alır ve ayrılan muallak tazminat tutarını dosyanın gelişimine bağlı olarak her hesap dönemi sonu itibarıyla günceller. Şirketler muallak kaydının oluşturulma tarihinden itibaren en geç altıncı ayın sonunda, tazminatın teminat kapsamında olup olmadığının tespiti ve ilgili diğer işlemlerin yapılabilmesi için hak sahiplerine ispat edilebilir araçlar ile bilgilendirme yaparak gerekli bilgi ve belgelerin temin edilmesini ister. Hak sahiplerine yapılan tebliğ tarihinden itibaren Kurumca belirlenecek süre içerisinde ilgili mevzuata göre gerekli bilgi ve belgelerin olmadığı ve bundan dolayı tazminatın teminat kapsamında olup olmadığının tespit edilemediği durumlarda, şirketler ayrılan muallak tazminat tutarından şirketin en az son 5 yıllık istatistiklerine göre en iyi tahmin yapılarak indirim yapabilir. Söz konusu indirime ilişkin esaslar Kurum tarafından belirlenir. İşbu hüküm, zamanaşımı dolmamış tüm dosyalar hakkında uygulanır.
• Şirketler dava aşamasında olan hasarlar için aşağıdaki esaslara göre muallak tazminat karşılığı ayıracaklardır:
• Kazanma ve kaybetme ihtimali değerlendirilmeksizin, dava aşamasında olan hasarlar için muallak tazminat karşılık tutarı olarak öncelikle dava değeri esas alınır. Diğer taraftan, dava tutarından bağımsız olarak, dava açıldığında şirketin elindeki belgeler yönünden şirket açısından tutarın bilinebilir olduğu durumlarda bu belgelere göre ve her hal ve takdirde dava öncesinde ya da davanın ilerleyen aşamalarında hasar tutarına ilişkin değer tespitini içeren eksper, aktüer veya bilirkişi raporlarına göre farklı bir bedele hükmedilebileceği öngörülen davalarda şirket tarafından ayrılacak karşılık tutarı olarak dava değeri değil, bu belge ve raporlara dayalı en son hesaplanan bedel esas alınır ve buna ilave edilecek faiz ve masraf bedelleriyle birlikte muallak tazminat karşılığı ayrılır. Tutarı belirsiz alacak davalarında, yeterli belge bulunmadığı için şirket açısından tutarın bilinebilir olmaması halinde, bahse konu belge ve raporlar hazırlanana kadar, şirketin en az son 5 (beş) yıllık istatistiklerine göre yapacağı en iyi tahmine göre muallak tazminat karşılığı ayrılır. Mahkemeler tarafından şirket aleyhine karar verilmesi halinde, bütün hukuki aşamalar tamamlanıp karar kesinleşene kadar, en son mahkeme kararı muallak tazminat karşılığı olarak dikkate alınır. Şirket lehine karar verilmesi halinde ise, bütün hukuki aşamalar tamamlanıp karar kesinleşene kadar, daha önceki rapor ve belgelere göre belirlenen en son tutar muallak tazminat karşılığı olarak dikkate alınır. Anılan rapor ve belgelerde hasar tutarına ilişkin bir değer tespiti bulunmadığı takdirde, dava değerine gecikme faizi ve masraf bedelleri ilave edilerek muallak tazminat karşılığı ayrılır. Ancak, hasarın teminat kapsamında olmaması, muafiyet altında kalması, belirtilen şekilde hasarın oluşmaması, suiistimal hasar olduğunun saptanması gerekçeleri ile mahkeme tarafından şirket lehine karar verilmesi hallerinde; aksi yönde bir rapor ya da belge olmadıkça, şirketin en az son beş yıllık istatistiklerine göre yapacağı en iyi tahmine göre muallak tazminat karşılığı ayrılır. Sigortalı tarafından talep edilen gecikme faizi, mahkeme masrafı ve avukatlık ücreti gibi masraf kalemleri haricindeki tazminatın sigorta sözleşmesi teminat limitlerini aşması durumunda, poliçedeki teminat limiti üzerinden muallak tazminat karşılığı ayrılarak buna faiz ve masraflar gibi bedeller ilave edilir. Kurum tarafından belirlenen esaslara göre dava kazanma durumuna ilişkin istatistikler çerçevesinde muallak tazminat karşılığından indirim yapılabilir.
• Davaların manevi tazminat içeren kısmı için şirketler en az son 5 (beş) yıllık istatistiklerini kullanarak yapacağı en iyi tahmine göre muallak tazminat tutarı belirleyebilir. Şirket bünyesinde yeterli istatistik bulunmaması halinde muallak tazminat tutarına ilişkin uzman kişilerden alınan görüşün emsal mevzuata, yargı kararlarına ve istatistiklere dayanması gerekir.
• 28789 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Özel Hukuk Hükümlerine Tabi Sigortalar Kapsamında Hak Sahiplerince Aranmayan Paralar Hakkında Yönetmelik” kapsamına girmeyen tazminat ve sigorta bedeline ilişkin talepler için ayrılan karşılıklar zamanaşımı süresinin dolmasını takiben muallak tazminatlar arasından çıkarılarak gelir kaydedilir.
• Bünyesinde gerekli istatistiki çalışmayı yapabilecek veri seti bulunmayan veya veri seti asgari süre şartını sağlamayan şirketler hesaplama için sektör istatistiklerini esas alarak şirketine özgü hesaplamaları yapabilir veya şirketin mevcut verisinin yapılacak tahmin için yeterli olduğunun gösterilmesi kaydıyla mevcut verisini kullanabilir.
• Matematik karşılıklar yürürlükte bulunan her bir sözleşme için tarifedeki teknik esaslara göre ayrı ayrı hesaplanan ve aşağıda a ve b bentlerinde açıklanan aktüeryal matematik karşılıklar ile taahhüt edilmişse bu karşılıkların yatırıma yönlendirilmesi sonucu elde edilen gelirlerden sigortalılara ayrılan kar payı karşılıkları toplamından oluşur.
  a. Aktüeryal matematik karşılıklar, şirketlerin üstlendiği riziko için alınan primleri ile sigorta ettirenler ile lehdarlara olan yükümlülüklerin peşin değerleri arasındaki farktır. Sigorta ettirenlere veya lehdarlara iadesi veya ödemesi yapılacak olan, tarife primi içinde yer alan risk primi ve varsa birikim primi haricindeki üretim masrafları, gider payları ve benzeri giderlerin de aktüeryal matematik karşılık hesabında dikkate alınması gerekir. Aktüeryal matematik karşılıklar, bir yıldan uzun süreli hayat sigortaları için tarifelerin teknik esaslarında belirtilen formül ve esaslara göre ayrılır. Aktüeryal matematik karşılıklar, sigortacının ileride yerine getireceği yükümlülüklerinin peşin değeri ile sigorta ettiren tarafından ileride ödenecek primlerin bugünkü değeri arasındaki farkın bulunması şeklinde (prospektif yöntem) hesaplanır. Ancak, aktüeryal matematik karşılıkların sigorta ettirenin ödediği primlerin sonuç değeri ile sigortacının üstlendiği rizikonun sonuç değeri arasındaki farkın hesaplanması şeklinde (retrospektif yöntem) veya Kurumca kabul edilen genel kabul görmüş aktüeryal yöntemlere göre hesaplanması halinde bulunan aktüeryal matematik karşılıklar toplamı bu toplamdan az olamaz. Aktüeryal matematik karşılığın negatif olarak hesaplandığı durumlarda bu değer sıfır olarak kabul edilir. Birikim priminin de alındığı hayat sigortalarında aktüeryal matematik karşılık, primlerin birikimine kalan kısımlarının toplamından oluşur. Aktüeryal matematik karşılıklar tahakkuk esasına göre hesaplanır. Ancak tarifenin teknik esaslarında belirtilmesi ve poliçelendirme esnasında sigorta ettirenin bilgilendirilmesi kaydıyla tahsil esasına göre de hesaplama yapılabilir.
  b. Kar payı karşılıkları şirketlerin kar payı vermeyi taahhüt ettikleri sözleşmeler için sigorta ettirenler ile lehdarlara olan yükümlülüklerine istinaden ayrılan karşılıkların yatırıldıkları varlıkların gelirlerinden, onaylı kar payı teknik esaslarında belirtilen kâr payı dağıtım sistemine göre hesaplanan teknik faiz geliri ile sınırlı olmak kaydıyla garanti edilen kısmın da dahil olduğu miktar ile önceki yıllara ait birikmiş kâr payı karşılıklarından oluşur.

• Dengeleme karşılığı, takip eden hesap dönemlerinde meydana gelebilecek tazminat oranlarındaki dalgalanmaları dengelemek ve katastrofik riskleri karşılamak üzere ek teminatlar da dahil olmak üzere tüm branşlarda verilen deprem teminatları ile kredi ve kefalet branşlarında verilen teminatlar için ayrılan karşılıktır.
• Dengeleme karşılığı, söz konusu teminatlar için her bir yıla tekabül eden net primlerinin %12’si oranında hesaplanır. Net primin hesaplanmasında, bölüşmesiz reasürans anlaşmaları için ödenen tutarlar devredilen prim olarak telakki edilir. Birden fazla branşı kapsayan bölüşmesiz reasürans anlaşmalarında devredilen prim tutarının söz konusu teminatlara isabet eden kısmı, şirket tarafından başka bir hesaplama yöntemi öngörülmemişse, bu teminatlar için alınan primin toplam prim tutarı içerisindeki ağırlıkları dikkate alınarak belirlenir.
• Reasürans şirketlerinin bölüşmeli ve bölüşmesiz esasta kabul ettikleri işlerde dengeleme karşılığı, söz konusu teminatlar için her bir yıla tekabül eden net primlerinin %12’si oranında hesaplanır. Reasürans şirketleri tarafından bölüşmesiz esasta kabul edilen işlerden sağlanan toplam prim içindeki söz konusu teminatların prim payı, bölüşmeli esasta kabul edilen işlerdeki söz konusu teminatların prim payı nispetinde hesaplanır.
• Depremin meydana gelmesi veya kredi ya da kefalet branşlarında ilgili finansal yılda teknik zarar gerçekleşmesi durumunda, söz konusu teminatlar için ayrılan karşılıklar tazminat ödemelerinde kullanılabilir. Hasarın meydana gelmesi durumunda, reasüröre isabet eden miktarlar ile sözleşmede belirtilen muafiyet limitinin altında kalan miktarlar dengeleme karşılıklarından indirilemez.
• Teknik karşılıklara karşılık olarak gösterilebilecek varlıklara kıymetli maden hesapları eklendi.
• Aşağıda belirtilen oranların üstündeki varlıklar teknik karşılıklara karşılık olarak gösterilemeyecektir:
• Hisse senetleri (bağlı menkul kıymetler, iştirakler, bağlı ortaklıklar ve müşterek yönetime tabi teşebbüsler dahil) ve diğer değişken getirili finansal varlıkların brüt teknik karşılıklarının %30’unu aşan kısmı ile borsada işlem görmeyen bu tür varlıkların brüt teknik karşılıkların %10’unu aşan kısmı ve girişim sermayesi yatırım fonu paylarının brüt teknik karşılıkların %2’sini aşan kısmı.
• Bir bankada değerlendirilen mevduat, cari hesap, kıymetli maden hesabı ve katılma hesapları ile bankalarca garanti edilen kredi kartı alacak tutarının brüt teknik karşılıkların %40’ını geçen kısmı ile şirketle aynı finansal topluluk içerisinde bulunan bankada değerlendirilen mevduat, cari hesap ve katılma hesapları ile bankalarca garanti edilen kredi kartı alacak tutarının brüt teknik karşılıkların %20’sini aşan kısmı.
• Teminat olarak alınan hazine bonosu, devlet tahvili, mevduat, nakit ve dövizler ile banka teminat mektupları ve yapılan kefalet sigortası bedelleri düşülmek üzere banka ile 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu uyarınca sigorta acenteliği yapma yetkisi tanınan finansal kiralama ve finansman şirketlerinden alacakların brüt teknik karşılıkların %20’sini, diğer aracılardan alacakların ise brüt teknik karşılıkların %5’ini aşan kısmı.
• Sermaye Piyasası Kurulu tarafından çıkarılan düzenlemelere uygun olarak ihraç edilen yeşil borçlanma araçları ve yeşil kira sertifikaları ve BIST Sürdürülebilirlik Endeksinde yer alan ortaklık payları ile fon toplam değerinin en az %80’i devamlı olarak bu varlıklardan oluşan yatırım fonlarına yapılan yatırımlarda birinci fıkradaki kısıtlamalar %10’u aşmayacak şekilde iki kat fazlası olarak dikkate alınacaktır.

İÇ KONTROL, RİSK YÖNETİMİ, AKTÜERYA VE İÇ DENETİM SİSTEMLERİNE VE BUNLARIN İŞLEYİŞİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR DÜZENLENDİ.

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Sektörlerinde İç Sistemlere Dair Yönetmelik 25 Kasım 2021 tarihli 31670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre;

• Yönetmelik ile sigorta, reasürans ve emeklilik şirketlerinin, sigortacılık ve özel emeklilik sektörlerinde faaliyet gösteren özellikli kuruluşların ve tüzel kişiliği haiz sigorta ve reasürans brokerlerinin kuracakları iç kontrol, risk yönetimi, aktüerya ve iç denetim sistemlerine ve bunların işleyişine ilişkin usul ve esaslar düzenlendi.
• Yönetmelik; Türkiye’de kurulu sigorta, reasürans ve emeklilik şirketlerini, yabancı sigorta ve reasürans şirketlerinin Türkiye’deki teşkilatlarını, Güvence Hesabını, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezini, Emeklilik Gözetim Merkezini, Sigorta Tahkim Komisyonunu, Türkiye Motorlu Taşıt Bürosunu, Doğal Afet Sigortaları Kurumunu, Özel Riskler Yönetim Merkezini ve tüzel kişiliği haiz sigorta ve reasürans brokerlerini kapsamaktadır.
• Yönetmelik uyarınca;
• İç Sistemlerin Kurulması ve Üst Yönetimin Sorumlulukları
• İç Kontrol Sistemi
• Risk Yönetim Sistemi
• Aktüerya Fonksiyonu ve Aktüerya Birimi
• İç Denetim Sistemi
• İç Sistemlere İlişkin Genel Hükümler
• Raporlamalar ve Kurumun Denetleyici Görevleri

kapsamında ayrıntılı düzenlemeler yapıldı.