1. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu Kararları
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu (“BTK”) 31.03.2020 Tarihinde Verdiği Kararda“Posta Sektörüne Yönelik Alınan Tedbirler (COVID-19)” ile ilgili olarak;
- Covid-19 Salgını nedeniyle toplum ve çalışan sağlığını korumak adına; e-ticaret sitelerinden alınan gönderilerin teslimatında; imza ve T.C. Kimlik Numarası alınmasına gerek olmadığına ve alıcının bilgilendirilmesi kaydıyla (SMS vb.) temassız teslimat yöntemlerinin (kapı önü, posta kutusu vb.) 3 (üç) ay süre ile uygulanabileceğine karar verdi.
- Aynı Kararda BTK, Posta Hizmet Sağlayıcıları tarafından sunulan çağrı merkezi hizmetleri kapsamında uzaktan veya evden erişim ile esnek çalışma olanaklarının geliştirilmesi dâhil gerekli tedbirlerin alınmasına, karar verdi.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu (“BTK”) 31.03.2020 Tarihinde Verdiği Kararda “Tüketici Haklarına Yönelik Alınan Tedbirler (COVID-19)” ile ilgili olarak;
- Abonelere basılı faturası gönderilmesi yerine ispatlanabilir (SMS, IVR, E-Posta vb.) bir şekilde; “basılı fatura gönderilemeyeceği ancak elektronik posta veya kısa mesaj yöntemlerinden uygun olan biri ile fatura / fatura bilgisinin iletileceği” hususunda bilgi verilerek, fatura bildirimlerinin E-Posta veya SMS yolu ile iletilebilmesine olanak tanıdı.
- Bunun yanı sıra iletilmeyen basılı faturaların Salgın dönemi sonrasında iletilmesine ve basılı faturanın iletildiği tarih itibari ile abonenin itiraz vb. haklarının saklı kalmasına karar verdi.
2. Reklam Kurulu Kararları
Reklam Kurulu (“RK”) 14.01.2020 tarihli 292 Sayılı Toplantısı’nda Bir Ürünün “Zayıflama” Şeklinde Endikasyon Belirten ve Bilimsel Olarak İspatlanamayan İfadeyle İsimlendirilerek Reklamlara Konu Edilmesinin Yasak Olduğuna Karar Verdi.
- Reklam Kurulu Kararı’nda; bir internet sitesinde bir mağazada satılmakta olan, “.. Zayıflama Diyet Seti” isimli ürünün “zayıflama” şeklinde endikasyon belirten ve bilimsel olarak ispatlanamayan ifadeyle isimlendirilerek mevzuatta izin verilen sağlık beyanlarının dışına çıkan tüketicileri yanıltıcı sağlık beyanına yer verilerek, söz konusu ürünün insan fizyolojisine ve/veya metabolizmasına etki eden bir “tıbbi ürün” gibi tanıtıldığı belirtildi.
- İlave olarak, ayrıca şayet anılan ürünler söz konusu reklamlarda belirtilen iddiaları kanıtlayabilir nitelikte ise, bu durumda “gıda takviyesi” kapsamında değil, “beşeri tıbbi ürün” veya “ilaç” kapsamında ruhsatlandırılması gerekmekte olduğuna karar verildi.
- Bu durumda da “beşeri tıbbi ürün” veya “ilaç” kapsamında değerlendirilen ürünlerin reklamının yapılmasının yasak olduğu belirtildi.
- Sonuç olarak, anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verildi.
Reklam Kurulu (“RK”) 14.01.2020 tarihli 292 Sayılı Toplantısı’nda
“Son İndirim 1. Ürüne %70’e Varan, 2. Ürüne Net %70 İndirim” İfadesine Yer Verildiği, Ancak 2. Ürüne Sağlanan Net %70 İndirimin Etiketlerde Yer Alan İndirimden Önceki Fiyata Mı Yoksa İlk İndirimli Fiyatına Mı Uygulanacağı Hususunda Anlam Karışıklığına Yol Açıldığı Gerekçesiyle Söz Konusu Reklamlara Durdurma Cezası Verdi.
- Reklam Kurulu Kararı’nda; bir AVM’de yer alan mağazada ve instagram sosyal medya hesabında yer alan indirim kampanyası kapsamında “Son İndirim 1. Ürüne %70’e varan, 2. Ürüne Net %70 İndirim” ifadesine yer verildiği, ancak 2. ürüne sağlanan net %70 indirimin etiketlerde yer alan indirimden önceki fiyata mı yoksa ilk indirimli fiyatına mı uygulanacağı hususunda anlam karışıklığına yol açıldığı,
- Bununla birlikte söz konusu kampanya kapsamında mağazada satışa sunulan birürüne etiket fiyatı olan 349,99 TL üzerinden indirim uygulanarak 149,90 TL’den ve diğer bir ürüne etiket fiyatı olan 339,98 TL üzerinden indirim uygulanarak 149,90 TL’den tüketicilere satıldığı, ancak ilgili mevzuatta yer alan “İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatı satıcı veya sağlayıcıya aittir.” hükmü gereğianılan ürünlerin indirimden önceki fiyattan satışa sunulduğunun ispatlanması gerektiği
- Ancak söz konusu hususun ispatlanamadığı ve mağazada ve instagram sosyal medya hesabında indirimli satışın başlangıçtarihine yer verilmediği,
gerekçeleri ile, söz konusu indirim kampanyasının tüketicileri yanıltıcı nitelikte olması ve dürüst rekabet ilkelerine aykırılık teşkil etmesi kapsamında, anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verdi.
3. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Kararları
RTÜK 26.12.2018 Tarihinde Verdiği Kararda;
Şiddet İçeren Sahnelerin Çocuk ve Genç Kitle Üzerinde Bırakabileceği Psikolojik Etki ve Yaratabileceği Travma Konusunda Gerekli Hassasiyet Gösterilmeden (Yeterince Flulaştırılmadan) Ekrana Yansıtılarak, Bu Kitlenin Zararlı İçeriklere Maruz Bırakılması Nedeniyle Bir TV Kanalına İdari Para Cezası Uyguladı.
RTÜK, bir TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşta 22.11.2018 tarihinde saat 20:00’da yayınlanan bir dizi film yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
Karara konu dizinin bölümünde, yer verilen görsel ve işitsel sahne incelendiğinde;
- Korumalı saatler içerisinde ekrana getirilen, ihlale konu dizi film konu itibariyle her ne kadar kurgusal yapımlar olsa da şiddet içeren sahnelerin çocuk ve genç kitle üzerinde bırakabileceği psikolojik etki ve yaratabileceği travma konusunda gerekli hassasiyet gösterilmeden (yeterince flulaştırılmadan) ekrana yansıtılarak, bu kitlenin zararlı içeriklere maruz bırakıldığı, tespit edildi.
- Bu kapsamda 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılsa dahi yayınlanamaz.” ilkesinin ihlali gerekçe gösterilerek, ilgili TV Kanalı hakkında idari para cezası yaptırımı uygulandı.
RTÜK 29.08.2018 Tarihinde Verdiği Kararda;
Şiddet İçeren Sahnelerin Çocuk ve Genç Kitle Üzerinde Bırakabileceği Psikolojik Etki ve Yaratabileceği Travma Konusunda Gerekli Hassasiyet Gösterilmeden (Yeterince Flulaştırılmadan) Ekrana Yansıtılarak, Bu Kitlenin Zararlı İçeriklere Maruz Bırakılması Nedeniyle Bir TV Kanalına İdari Para Cezası Uyguladı.
RTÜK, bir TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşta 30.03.2018 tarihinde saat 11:45:54’te yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
- “…” isimli ürünün tanıtımına ilişkin ticari iletişim yayınında, “yaklaşık 15 saniye süre ile yeni doğmuş bir bebeğin yer aldığı ve “Aile sevgiyle başlar. Bu ürün en saf içerikleriyle gaz ve sindirim sorunlarının giderilmesinde yardımcıdır. Bu ürün sevgi kadar doğal” şeklinde ifadelere yer verildiğini tespit etti..
Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun “Gıda ve Yemde İzlenebilirlik ve Etiketleme, Sunum ve Reklam ile Tüketici Haklarının Korunması” başlıklı maddesinin;
- “Gıda ile ilgili özel mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, gıdanın ve yemin şekli, görünümü, ambalajı, kullanılan ambalaj malzemesi, tasarlanma ve sergileme şekli, her tür yazılı veya görsel basın aracılığı ile sunulan bilgi dahil, etiketlenmesi, tanıtımı, reklamı ve sunumu tüketiciyi yanıltıcı şekilde yapılamaz.” hükmü;
Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinin 7. maddesinin;
- “Özel beslenme amaçlı gıdalar ile ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, gıdanın bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğuna dair bilgilendirme yapılamaz, bu tür özelliklere atıfta bulunulamaz.” hükmü;
Türk Gıda Kodeksi Takviye Edici Gıdalar Tebliğinin 13. maddesinin;
- “2 yaşın altındaki bebek ve küçük çocuklar için takviye edici gıda üretilemez ve piyasaya arz edilemez.”
- “Bu tebliğ kapsamında 2-4 veya 4-10 yaş grubuna yönelik ürünlerin etiketinde ürün adıyla birlikte “2-4 yaş grubu çocukların kullanımına uygundur.” / “4-10 yaş grubu çocukların kullanımına uygundur.”
- Bu yaş gruplarına yönelik olmayan takviye edici gıdaların etiketinde çocuklara yönelik olduğunu ima eden şekil, resim ve ifade yer alamaz.” hükümleri,
Birlikte değerlendirilerek, ““…” isimli ürün en saf içerikleriyle gaz ve sindirim sorunlarının giderilmesinde yardımcıdır.” şeklindeki ifadelerin, ürünün bir hastalığı tedavi ettiğine dair bir anlam taşıdığı, 2 yaşın altındaki bebekler için takviye edici gıda üretilmesinin yasak olduğuna dair yasal düzenleme olmasına rağmen, reklamda yeni doğmuş bebek kullanılarak ürünün bebeklere yönelik olduğu imasında bulunulduğu, tespit edilerek, 250.000.-TL’yi aşkın idari para cezası uyguladı.
4.Yargıtay Kararları
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin incelemesi kapsamında; Reklam Özdenetim Kurulu tarafından verilen karar da gözetilerek aşağıdaki şekilde karar tesis edildi:
- Davalı tarafından görsel ve basılı mecralarda yayımlanan “Eşsiz Tarife” adlı reklamdaki “.. Bu arada bunu 49 lirayla yapan da var ama böyle daha hafif daha güzel oluyor..” ifadeleri ile davacı tarafından “Red Classic” adı altında 49,00 TL’ye sunulan tarifesine yollama yapıldığı, ancak tarife/paket içeriklerinin birebir aynı olmadığı ve tarife niteliklerinin birbirinden farklı olduğu, dolayısıyla rakip operatörlere yönelik tüketicilere doğru bir bilgilendirme yapılmadığı gibi tüketiciler nezdinde aynı tarife izlenimi yaratılarak rakip operatörde daha pahalı olduğu yönünde doğru olmayan bir algı oluşturulduğu, ayrıca Reklam Özdenetim Kurulu tarafından verilen karar doğrultusunda davalının reklam filmini revize etmiş olması gözetildiğinde haksız rekabet koşullarının somut olayda oluştuğuna karar verildi.
- Sonuç olarak Yargıtay 11. Hukuk Dairesi;
- Maddi tazminat talebine ilişkin olarak, davacının davalının bu eylemi nedeniyle zarara uğradığını dosya kapsamı itibariyle kanıtlayamaması nedeniyle reddedilmesine karar verdi.
Manevi tazminat talebi yönünden ise, davalının reklam filminde geçen ifadelerinin yanlış, yanıltıcı, kötüleyici ve kişilik haklarının ihlali niteliğinde olduğundan manevi tazminata hükmedilmesine karar verdi.
