GİRİŞ
Dünyanın son yıllarda yaşadığı en büyük küresel kriz halini alan yeni koronavirüsün (“CoVid-19”) sebep olduğu salgın (“Salgın”), ülkemizde de yeni önlem ve tedbirlerin alınmasını kaçınılmaz hale getirmektedir. Bu önlem ve tedbirler, salgının kamu sağlığına etkilerini hafifletmeye yönelik olduğu kadar kişilerin iş ve ticaret hayatlarındaki olumsuz etkileri de en aza indirmeye yönelik olarak uygulanmaktadır. Sermaye Piyasası Kanunu’na (“SPKn”) tabi şirketler ve bu şirketler ile iş ilişkisi içinde olan taraflar tarafından Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) bu doğrultuda aldığı ve alacağı tedbirlerin yakından takip edilmesi için büyük önem arz etmektedir. Özellikle söz konusu şirketlerin, SPK’nın II.15.1 numaralı Özel Durumlar Tebliği uyarınca Kamuoyu Aydınlatma Platformu (“KAP”) aracılığıyla yatırımcıların yatırım kararını etkileyebilecek her türlü işlemi duyurmaları ve Salgın nedeniyle meydana gelen gelişmeleri bildirmeleri gerekliliği konunun bu şirketler için önemini artırmaktadır.
Bu doğrultuda Salgın sebebiyle birçok şirket ve işyeri çalışmalarını durdurmuş veya kapasite azaltarak çalışma, evden çalışma ya da vardiyalı çalışma gibi farklı yöntemlerle iş akışını sağlamaya çalışmaktadır. Sermaye piyasalarında işlem yapan şirketlerin karşı karşıya kaldıkları bu zorluk şüphesiz pek çok mali ve hukuki yükümlülüğün yerine getirilmesine engel olmaktadır. İşbu kapsamda SPK, almış olduğu kararlar ile sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kişi ve kurumların süreci en az zararla atlatmalarını temin edecek adımlar atmıştır.
SERMAYE PİYASASI KURULU TARAFINDAN SÜRECİ KOLAYLAŞTIRMAK ADINA ALINAN KARARLAR
SPK, piyasa katılımcıları tarafından iletilen ve uygulamada ortaya çıkacak ihtiyaçların tümüne ilişkin henüz net kararlar alabilmiş değildir. Bununla birlikte SPK’nın 19.03.2020 tarihli toplantısı akabinde Salgın’a ilişkin alınan tedbirlerin getirdiği zorluklara yönelik alınan kararlar yapılan basın açıklaması ile duyurulmuştur. SPK’nın almış olduğu kararlar, piyasaların öncelikli ihtiyaçlarına çözüm getirme amacı taşımakta olup ilerleyen günlerde Salgın’ın yarattığı olumsuz etkinin boyutu ile doğru orantılı olarak ilave kararların alınması mümkündür.
Yapılan toplantıda alınan kararlar özetle aşağıda belirtildiği gibidir.
Şirketler İçin Uzaktan Çalışma İmkânı:
Portföy yönetim şirketleri ve aracı kurumlar kendi sorumlulukları dahilinde personellerini yarı zamanlı / dönüşümlü / uzaktan erişimli veya kendi belirleyecekleri benzer şekillerde çalıştırabileceklerdir. Böylece hem Salgın’ın fiziki çalışma koşullarında yarattığı zorluk en aza indirilirken diğer yandan piyasa katılımcılarına faaliyetlerini durdurmaksızın tüm ihtimalleri deneme fırsatı vermektedir.
Whatsapp ve Benzer Mobil Uygulamalar ya da E-Posta Üzerinden Emir Kabulü:
Portföy yönetim şirketleri ve aracı kurumlar, internet sitelerinden duyurusunu yapmak kaydıyla, müşteriden alınacak emirleri, müşterinin yazılı onayını müteakiben cep telefonlarında yer alan uygulamalar üzerinden iletişim kurularak veya personele tahsis edilen e-posa adresi üzerinden kabul edebileceklerdir.
Öz kaynak Koruma Oranının %50’den %35’e Düşürülmesi:
Kredili işlemlerde öz kaynak koruma oranını asgari %35 olarak ve teminat oranının bu oranın altına düşmesi halinde %50’ye tamamlanmasını düzenleyen hükmün, karar tarihinden itibaren ikinci bir duyuru yapılıncaya kadar %35’e tamamlatılacak şekilde uygulanacaktır.
Açığa Satış Yasağının Devamı:
Müşterilerin üç ay içerisinde en az 3 defa takas yapma ve/veya öz kaynak tamamlama yükümlülüğünü düzenleyen Seri: V, No:65 sayılı Sermaye Piyasası Araçlarının Kredili Alım, Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme İşlemleri Hakkında Tebliğ’in 35’inci maddesi uygulanmayacaktır. Dolayısı ile ikinci bir duyuruya kadar açığa satış yasağı devam edecektir.
Finansal Raporlara ve Yıllık Raporlara Ait Bildirim Sürelerinin Uzatılması:
- Portföy yönetim şirketleri ve aracı kurumlar 01.01.2019-31.12.2019 hesap dönemi ile 01.01.2020-31.03.2020 üç aylık ara hesap dönemine ait finansal raporlarının bildirimini sermaye piyasası mevzuatında belirlenmiş olan nihai bildirim sürelerini takip eden ayın sonuna kadar yapılabilecektir.
- Yatırım fonları 01.01.2019-31.12.2019 hesap dönemine ait yıllık raporlarını ilan etme süresi 30.04.2020 tarihine kadar uzatılmıştır.
- Sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören işletmeler 01.01.2020-31.03.2020 üç aylık ara hesap dönemine ait finansal raporlarını bildiriminin ilgili mevzuatta belirlenen sürelere 30 gün eklenmek suretiyle yapılabilecektir.
- Sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem görmeyen sermaye piyasası mevzuatına tabi işletmelerin 01.01.2019-31.12.2019 dönemine ilişkin ve henüz ilgili mevzuat kapsamında bildirimi yapılmayan finansal raporlarının bildirimini, sermaye piyasası mevzuatında belirlenmiş olan nihai bildirim süresini takip eden ayın sonuna kadar yapılabilecektir.
- Özel hesap dönemine sahip ve sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören işletmeler, nihai bildirim süresi Mart veya Nisan ayı olan ve henüz kamuya duyurulmamış finansal raporlarının bildiriminin ilgili mevzuatla belirlenen sürelerine 30 gün eklenmek suretiyle yapılabilecektir.
- Yatırım kuruluşlarının zaman aşımına uğrayacak emanet ve alacak sahiplerine ilişkin Yatırımcı Tazmin Merkezi’ne bildirim yapması yükümlülüğünü düzenleyen Yatırımcı Tazmin Merkezi Yönetmeliği’nin 25. (yirmibeşinci) maddesinin 1. (birinci) ve 2. (ikinci) fıkralarındaki süreler birer ay uzatılmıştır.
KEP Üzerinden Bildirim ve Başvuru İmkânı:
Sermaye piyasası kurumları SPK’ya yapacakları bildirim ve başvuruları, Kayıtlı Elektronik Posta (“KEP”) üzerinden yapmaya devam edebileceklerdir.
SPK’nın basın açıklaması ile paylaştığı kararlar dışında ayrıca diğer kamu kuruluşlarınca alınan kararları aşağıdaki gibi sıralamak mümkünüdür:
Borsa İstanbul’un Devre Kesici Uygulamaları:
Borsa İstanbul, yaşanan süreçte fiyat değişiminin kontrol altına alınmasının sağlanması ve piyasalarda fiyat dalgalanmalarının kontrol altına alınarak Salgın’ın piyasalarda yaratacağı tahribatı en aza indirmek amacı ile 17.03.2020 tarihinde devre kesici tetikleme uygulaması yukarı yönlü olarak kaldırılmış, yalnızca aşağı yönlü olacak şekilde %5 devre kesici tetikleme oranı korunmuştur. Akabinde, 18.03.2020 günü alınan karar ile Yıldız Pazar ve Ana Pazar’da işlem gören paylara ait fiyat marjı, kesici devre sonrası fiyat toplama süresi ve kesici devre tetikleme oranlarında yeni düzenlemeler yapılmıştır.
KAP Üzerinden Duyuru Yapılması:
Sermaye piyasasında faaliyet gösteren şirketlerin ilgili mevzuat uyarınca KAP üzerinden gerçekleştirdiği bildirimler, Salgın’ın devam ettiği süreç için de büyük bir öneme sahiptir. Zira, şirketlerin aldıkları önlemler, çalışma düzenindeki değişiklikler veya salgın sebebiyle yatırım kararlarında yaşanan değişikliklerin KAP üzerinden ilan edilmesi ve kamunun bilgilendirilmesi gerekmektedir.
SONUÇ
Salgın sebebiyle başta SPK olmak üzere sermaye piyasalarında düzenleyici ve denetleyici rolü olan pek çok kamu otoritesinin almış olduğu kararlar ile piyasalarda işlemlerin sağlıklı bir şekilde devamı, sektör katılımcılarının faaliyetlerini en az aksama ile yürütebilmesi, koronavirüs salgınının ülke ekonomisine en az zararı vermesi amaçlanmıştır. Sermaye piyasalarında bulunan ve/veya SPKn’ye tabi olan şirketlerin bu hususları dikkatle incelemesi ve sürelere uygun hareket edecek şekilde gerekli önlem ve hazırlıkları yapması son derece önemlidir.
Saygılarımızla,
Kılınç Hukuk & Danışmanlık
