İçindekiler;
A. Giriş
Coronavirüs salgını ile mücadele kapsamında alınan önlemler çerçevesinde çalışma hayatına ilişkin pek çok hukuki düzenleme gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda 17/04/2020 tarihinde Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” (“7244 sayılı Kanun”) ve 26/03/2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7226 sayılı Kanun”) ile İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku mevzuatlarında değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda belirtilen kanun ile 4857 Sayılı İş Kanunu (“İş Kanunu”) ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu (“İşsizlik Sigortası Kanunu”) kapsamında düzenlemeler gerçekleştirilmiştir.
Yapılan düzenlemelere ilişkin daha önce verilen süre uzatma kararlarına ilaveten, 31/07/2020 tarihli ve 31202 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararları ile zorlayıcı sebep gerekçesiyle kısa çalışma uygulanan işyerleri için kısa çalışma ödeneğinin süresinin uzatılmasına ve her türlü iş veya hizmet sözleşmesinin işveren tarafından feshedilememesine ilişkin sürelerin bir ay daha uzatılması kararlaştırılmıştır. İşbu bilgi notu kapsamında belirtilen düzenlemelere ilişkin sürelerin uzatılması hususları incelenecektir.
B. Kısa Çalışma Ödeneği Sürelerinin Uzatılması
7226 sayılı Kanun ile 41.maddesi ile İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 23. madde ile 30/06/2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere yeni koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için işçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi adına öngörülen hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi şartı, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması şeklinde uygulanacağı düzenlenmiştir. İşbu düzenleme kapsamında kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için, iş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan sebepler hariç olmak kaydıyla işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerektiği ayrıca belirtilmiştir. Yine Geçici m.23/f.3 belirtilen;
“Bu madde kapsamında yapılan başvuru tarihini 31/12/2020 tarihine kadar uzatmaya ve birinci fıkrada belirlenen günleri farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.”
hükmü uyarınca ilgili düzenlemelere ilişkin sürelerin uzatılabileceği düzenlenmiştir.
Bu kapsamda Yeni Koronavirüs (Covid-19) Nedeniyle Dışsal Etkilerden Kaynaklanan Dönemsel Durumlar Kapsamındaki Zorlayıcı Sebep Gerekçesiyle Kısa Çalışma Uygulanan İşyerleri İçin Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresinin Uzatılması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 2810) ile yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde yeni koronavirüs (Covid-19) nedeniyle 30 Haziran 2020 tarihine kadar ve bu tarih dahil olmak üzere kısa çalışma başvurusunda bulunmuş olan iş yerleri için kısa çalışma ödeneğinin süresi; yeni bir başvuru ve uygunluk tespiti yapılmasına gerek bulunmaksızın, daha önce kısa çalışmadan yararlanan aynı işçiler için ve aynı şartları aşmamak kaydıyla, bu kararın yayımlanma tarihi öncesinde kısa çalışma uygulaması biten iş yerleri bakımından 1 Ağustos 2020 tarihinden itibaren, işbu kararın yayımlandığı tarihte kısa çalışma uygulaması devam eden iş yerleri bakımından ise kısa çalışma bitiş tarihinden başlamak üzere bir ay uzatılmıştır.
C. İş ve Hizmet Sözleşmelerinin Fesih Yasağına İlişkin Sürelerin Uzatılması
7244 sayılı Kanun’un 9.maddesi ile İş Kanunu’na eklenen geçici 10.madde ile her türlü iş veya hizmet sözleşmesinin, işbu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle İş Kanunu’nun 25. maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemeyeceğine ilişkin sınırlama getirilmiştir. Yine ilgili maddenin ikinci fıkrası uyarınca; maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabileceği ve ücretsiz izne ayrılmanın, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermediği düzenlenmiştir. İşbu geçici m.10/f.4’da belirtilen;
“Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.”
hükmü uyarınca ilgili düzenlemelere ilişkin sürelerin uzatılabileceği düzenlenmiştir.
Bu kapsamda 22/5/2003 Tarihli ve 4857 Sayılı İş Kanunu’nun Geçici 10 uncu Maddesinin Birinci ve İkinci Fıkralarında Belirtilen Sürelerin 17/8/2020 Tarihinden İtibaren Bir Ay Uzatılması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 2811) ile yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde belirtilen süreler bir ay daha uzatılmıştır. Böylelikle ilgili düzenlemelerin uygulanma süresi 17.09.2020 tarihine kadar uzatılmış olmaktadır.
D. Sonuç
İşbu bilgi notu ile Coronavirüs salgını ile mücadele kapsamında alınan önlemler çerçevesinde çalışma hayatını etkileyen kısa çalışma ödeneği ve fesih yasağı kapsamındaki düzenlemelere ilişkin 31/07/2020 tarihli ve 31202 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararları dikkate alınarak yeni süre sınırları incelenmiştir.
Saygılarımızla,
Kılınç Hukuk & Danışmanlık
