KİRA SERTİFİKASININ NİTELİĞİ VE TÜRLERİ
Kira sertifikaları 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu (“SPK”)’nun 61. maddesi ile Kira Sertifikaları Tebliği (“Tebliğ”) kapsamında düzenlenmiştir.
Kira sertifikaları, her türlü varlık ve hakkın finansmanını sağlamak amacıyla varlık kiralama şirketi tarafından ihraç edilen ve sahiplerinin bu varlık veya haktan elde edilen gelirlerden payları oranında hak sahibi olmalarını sağlayan, nitelikleri Sermaye Piyasası Kurulu (“Kurul”) tarafından belirlenen sermaye piyasası aracı ve menkul kıymet olarak nitelendirilmektedir. Tanımda yer alan hak, kira sertifikaları ihracına dayanak her türlü hakkı; varlık ise kira sertifikaları ihracına dayanak haklar dışındaki her türlü varlığı ifade etmektedir. En temel borçlanma aracı olan tahvil ile aynı işleyiş yapısına sahip olan kira sertifikası, satılıp kaynağa dönüştürülebilecek bir varlığa dayanak olarak ihraç edilmesi ve dolayısıyla daha korumalı bir yapı içermesi nedeniyle yatırımcılar açısından güvenli bir alternatif olarak ön plana çıkabilmektedir.
Belirtmek gerekir ki varlık kiralama şirketleri (“VKŞ”) münhasıran kira sertifikası ihraç etmek üzere anonim şirket şeklinde kurulmuş olan sermaye piyasası kurumudur. Bu bakımdan kira sertifikası, özel sektör şirketlerinin (kaynak kuruluş), bir VKŞ aracılığı ve devret-kirala-devral yöntemiyle, mülkiyetlerindeki veya kiralamak suretiyle devralacakları varlıkları kullanarak finansman sağlamalarına imkân veren bir enstrümandır[1].
Kira sertifikaları türleri kapsamında;
- Sahipliğe,
- Yönetim sözleşmesine,
- Alım-satıma,
- Ortaklığa,
- Eser sözleşmesine,
dayalı olarak veya bu sayılanların birlikte kullanılması suretiyle VKŞ tarafından ihraç edilebilmektedirler.
Bununla birlikte Tebliğ uyarınca, burada sayılmamakla birlikte Kurul’un diğer düzenlemelerinin kapsamı içerisinde yer almayan ve niteliği itibarı ile kira sertifikası olduğu Kurul’ca kabul edilecek sermaye piyasası araçlarına ait izahname veya ihraç belgesinin onaylanmasına ilişkin başvuruların Tebliğ hükümlerinin kıyasen uygulanması suretiyle sonuçlandırılacağı düzenlenmiştir. Bu kapsamda;
- Sahipliğe dayalı kira sertifikaları, kaynak kuruluşa veya üçüncü kişilere kiralanmak veya VKŞ adına yönetilmek üzere VKŞ tarafından kaynak kuruluştan devralınacak varlık ve hakların finansmanını sağlamak amacıyla,
- Yönetim sözleşmesine dayalı kira sertifikaları, kaynak kuruluşa ait varlık veya hakların vade boyunca kiralanması da dâhil olmak üzere VKŞ lehine yönetilmesi neticesinde elde edilen gelirlerin sözleşme hükümleri çerçevesinde VKŞ’ye aktarılması amacıyla,
- Alım-satıma dayalı kira sertifikaları, bir varlık veya hakkın VKŞ tarafından satın alınarak belirli nitelikteki şirketlere vadeli olarak satılması işleminde varlık veya hak alımının finansmanını sağlamak amacıyla,
- Ortaklığa dayalı kira sertifikaları, VKŞ’nin ortak girişime ortak olmak amacıyla,
- Eser sözleşmesine dayalı kira sertifikaları, VKŞ’nin iş sahibi sıfatıyla taraf olduğu bir eser sözleşmesi kapsamında eserin meydana getirilmesini sağlamak amacıyla,
ihraç edilebilmektedir.[2]
KİRA SERTİFİKALARININ İHRACI
Kira sertifikaları halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satılmak üzere ihraç edilebilir. Halka arz edilmeksizin yapılacak satışlar, tahsisli satış ve nitelikli yatırımcıya satış olmak üzere iki şekilde yapılabilmektedir.
Kira sertifikalarının, yurt içinde ihraç edilmek istenmesi durumunda Tebliğ’in EK-1’inde; yurt dışında ihraç edilmek istenmesi durumunda Tebliğ’in EK-2’sinde belirtilen belgelerle birlikte Kurul’a başvuruda bulunulması gerekmektedir. İhraç edilecek kira sertifikaları Kurul’ca uygun görülecek ihraç tavanı içinde tertipler halinde satılabilmektedir. İzahnamenin geçerlilik süresi boyunca yapılacak halka arzlarda VKŞ, her bir tertibin satışı için Tebliğ’in EK-3’ünde yer alan belgelerle birlikte onay almak amacıyla Kurul’a başvurmalıdır. Halka arz edilmeksizin yapılacak satışlarda ise VKŞ her satıştan önce tertip ihraç belgesinin onaylanması amacıyla Kurul’a başvurmaktadır. Öte yandan halka arz edilecek kira sertifikalarının borsada işlem görmesi ve bu amaçla borsaya başvurulması bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır.
BORSA İSTANBUL DÜZENLEMELERİ
Borsa İstanbul Anonim Şirketi (“Borsa”) Kotasyon Yönergesi hükümleri uyarınca halka arz edilen yahut nitelikli yatırımcıya satılmak üzere ihraç edilen borçlanma araçları ve kira sertifikaları Borsa tarafından kota alınarak işlem görecektir.
Kira sertifikalarının kota edilebilmesi için kotasyon başvurusunda bulunulması gerekmektedir. Bu doğrultuda önceden belirlenmiş bir tutarın tamamını kapsayan tek seferlik bir başvuruda bulunulabilir. Başvurunun onaylanması akabinde kira sertifikaları Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda yapılacak duyuruyu takiben “Borçlanma Araçları Piyasası”nda işlem görecektir.
Halka arz yoluyla ihraç edilecek kira sertifikaları Borsa tarafından herhangi bir değerlendirme yapılmaksızın Kurul tarafından izahnamenin onaylanması ve satışın gerçekleşmesini takiben kota alınır.
Nitelikli yatırımcıya satılmak üzere ihraç edilen kira sertifikaları Borsa tarafından herhangi bir değerlendirme yapılmaksızın SPK tarafından ihraç belgesinin onaylanması ve satışın gerçekleşmesini takiben kota alınır. Bu şekilde ihraç edilecek kira sertifikalarının ihracı “Nitelikli Yatırımcıya İhraç Pazarı”nda gerçekleşecektir.
SONUÇ OLARAK
VKŞ tarafından ihraç edilen ve sahiplerinin bu varlık veya haktan elde edilen gelirlerden payları oranında hak sahibi olmalarını sağlayan bir finansman enstrümanı olarak karşımıza çıkan kira sertifikaları, satılıp kaynağa dönüştürülebilecek bir varlığa dayanak olarak ihraç edilmesi nedeniyle halihazırda ülkemizde hem kamu hem de özel sektör tarafından ihraç edilebilmekte hem de yatırımcılar açısından güvenli bir seçenek olarak tercih edilmektedir.
Saygılarımızla,
[1] Sermaye Piyasası Kurulu, “Kira Sertifikalarına ve Varlık Kiralama Şirketlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ” Hakkında Basın Duyurusu”, Sermaye Piyasası Kurulu Resmi İnternet Sitesi. https://www.spk.gov.tr/Duyuru/Goster/201041/0.
[2]Kira Sertifikaları, Borsa İstanbul. https://www.borsaistanbul.com/tr/sayfa/1471/borclanma-araclari-piyasasi-kira-sertifikalari.
