1. GİRİŞ
İstanbul Finans Merkezi Kanunu (“Kanun”) ile Türkiye Cumhuriyeti’nin finansal rekabet gücünü uluslararası alanda artırmak, finansal piyasalarla ürün ve hizmetlerin gelişmesine ve derinleşmesine katkıda bulunmak, uluslararası finans ve sermaye piyasalarına entegrasyonu güçlendirmek, teknolojik gelişmeler doğrultusunda finansal piyasalarda ortaya çıkan yeniliklere uyum sağlamak, yabancı kredi kuruluşu veya finansal kurum ve kuruluşlar ile diğer gerçek ve tüzel kişilerin bölge ülkelerdeki faaliyetlerini yurt içinde yönetmelerini sağlamak ve bu sayede İstanbul Finans Merkezi (“İFM”)’ni önde gelen küresel finans merkezlerinden biri haline getirmek amaçlanmaktadır.
Kanun’da İFM’nin alanına, yönetilmesine ve işletilmesine dair hükümler ile İFM’de gerçekleştirilen faaliyetler düzenlenmekte ve katılımcı belgesine sahip şirketler için öncelikli olarak indirim, istisna, diğer vergi avantajları ve birtakım kolaylıklar öngörülmektedir. Bu kapsamda, İFM; bankalar, sermaye piyasaları kuruluşları, katılım finansı şirketleri, finansal yatırım ve portföy yönetim şirketleri ile sigorta şirketleri gibi geniş yelpazedeki finansal kurum ve kuruluşları tek bir konumda birleştirmeyi hedeflediğinden, başta uluslararası ticaret alanında olmak üzere finansal hizmetlerin tümüne yönelik sürdürülebilir ve katılımcı yaklaşımlar benimsenerek teşvik sağlanmaktadır.
İFM kapsamında bankacılık, sigortacılık, yeşil finans, finansal teknolojiler ve katılım finansı gibi stratejik alt sektörlere odaklanmanın yanı sıra, uluslararası finansal hizmetler sektörü içerisinde faaliyet gösteren portföy yönetimi, servet yönetimi, proje finansmanı, fon yönetimi ve reasürans şirketlerinin de dünyadaki en iyi uygulama örnekleri doğrultusunda desteklenmesi amaçlanmaktadır. İlaveten, İFM’de gerçekleştirilecek finansal hizmet faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla danışmanlık, bilgi işlem, telekomünikasyon, finansal teknoloji şirketleriyle birlikte bölge genelinde geniş bir ekosistem oluşturulması hedeflenmektedir.
2. İFM’DE FAALİYETTE BULUNABİLECEK ŞİRKETLER
Kanun’un 2. maddesi ile ilgili mevzuat hükümlerine atıfta bulunmak suretiyle; bankacılık, sermaye piyasaları, sigortacılık, finansal kiralama, faktoring ve benzeri piyasalar altında yer alan menkul kıymetler, türev araçlar, ödeme sistemleri, elektronik para ve benzeri faaliyet, hizmet ve işlemlerin İFM’de finansal faaliyet olarak gerçekleştirilebileceği düzenlenmektedir. Kanun kapsamındaki finansal faaliyetler ile iştigal eden kişiler aşağıda TABLO-1’de listelenmiştir. Önemle belirtmek gerekir ki, salt TABLO-1 kapsamında ilgili kişilerden olmak İFM’de katılımcı olarak faaliyet göstermek için yeterli olmayacaktır. Kanun’un 3. maddesi ile finansal faaliyet gösteren kuruluşların Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi (“Finans Ofisi”) tarafından düzenlenecek “katılımcı belgesi” ile İFM’de faaliyette bulunabileceği belirtilmiştir. Katılımcı belgesinin verilmesine dayanak teşkil edecek kriterler 7 Temmuz 2023 tarihli ve 32241 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış olan İstanbul Finans Merkezi Yönetmeliği (“İFM Yönetmeliği”) çerçevesinde düzenlenmiş olup ilerleyen kısımlarda detaylı olarak açıklanmaktadır.
TABLO-1:
KANUN’UN 2. MADDESİ KAPSAMINDAKİ FİNANSAL FAALİYETLER | İLGİLİ KİŞİLER | |
1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun kapsamında belirtilen faaliyetler, hizmetler ve işlemler |
| |
4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında belirtilen faaliyetler, hizmetler ve işlemler |
| |
5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında belirtilen faaliyetler, hizmetler ve işlemler |
| |
5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu kapsamında belirtilen faaliyetler, hizmetler ve işlemler |
| |
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu kapsamında belirtilen faaliyetler, hizmetler ve işlemler |
| |
6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında belirtilen faaliyetler, hizmetler ve işlemler |
| |
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında belirtilen faaliyetler, hizmetler ve işlemler |
| |
6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında belirtilen faaliyetler, hizmetler ve işlemler |
|
Belirtmek gerekir ki, Kanun kapsamında, finansal faaliyette bulunan tüzel kişilerin şubeleri, irtibat büroları, temsilcilikleri ve ulusal varlık fonları da finansal kuruluş olarak sayılmaktadır.
3. FİNANSAL FAALİYETLERİN YÜRÜTÜLMESİ
İFM’de katılımcılar tarafından mevduat kabulü, katılım fonu kabulü, nakdi ve gayri nakdi her cins ve surette kredi verme işlemleri, saklama hizmetleri, faktöring ve forfaiting işlemleri, finansal kiralama işlemleri, sigortacılık, portföy işletmeciliği, yatırım danışmanlığı, sermaye piyasalarına dair borçlanma araçlarının ihracı, kitle fonlaması, proje finansmanı gibi ilgili mevzuatın izin verdiği veya yasaklamadığı her türlü finansal faaliyet yürütülebilecektir.
Öncelikle, Kanun kapsamında faaliyetlerin yürütüleceği alan İFM olarak belirlenmiş olup; İFM’de altyapı ve üstyapının işletilmesi, yönetilmesi, bağımsız bölümlerin ve alanların kiralanması dahil her türlü iş ve işlemlerin 20 yıl süre ile “yönetici şirket” tarafından yürütüleceği düzenlenmektedir. Yönetici şirket, Kanun kapsamında verilen görev ve yetkileri kullanmak üzere Türkiye Varlık Fonu tarafından anonim şirket türünde kurulacak ve özel hukuk hükümlerine tabi olarak faaliyet gösterecektir. Yapılan düzenleme ile enerji, güvenlik, temizlik, atık yönetimi, ulaşım, otopark, peyzaj düzenlenmesi, tanıtım, kiralama, bakım ve onarım gibi hizmetlerin yeknesak ve kesintisiz olarak yürütülmesi; bu sayede yönetsel verimliliğin sağlanması, tüm altyapı ve üstyapıya ilişkin katılımcılara destek sağlanması ile yönetim ve işletme maliyetinin düşürülmesi amaçlanmaktadır.
Bu bağlamda belirtmek gerekir ki; İFM, finansal kuruluşların faaliyet göstereceği ofis alanı ile çalışanların günlük ihtiyaçlarını karşılayacağı ticari ve sosyal üniteleri içeren kapsam dışı alan olmak üzere iki farklı bölüm şeklinde tasarlanmıştır.
A. Ofis Alanı
Gerçek ve tüzel kişiler ile bunların şube ve temsilciliklerinin, adi ortaklıklarının, irtibat bürolarının, bölgesel yönetim merkezlerinin ve ulusal varlık fonlarının İFM sınırları içerisinde kullanım amacına göre özgülenmiş bağımsız bölümlerden oluşan ofis alanında faaliyet gösterebilmeleri için katılımcı belgesi almaları gerekmektedir. Katılımcı belgesi katılımcılar tarafından yürütülecek faaliyetlerine göre farklı tip ve nitelikte düzenlenebilecektir. Katılımcı belgesinin ayırt edici özelliği sayesinde bölgede nitelikli finansal ekosistem ile işgücünün oluşması hedeflenmektedir.
B. Kapsam Dışı Alan
İFM’de çalışacak personel ile ziyaretçilerin günlük ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri kapsam dışı alanda yer alacak işletmelere, finansal faaliyette bulunacak yapılar için tasarlanmış alan indirim, istisna ve kolaylıklar uygulanmayacaktır.
C. Tek Durak Büro
Katılımcıların faaliyetlerine ve çalışanlarına ilişkin izin, ruhsat, lisans ve benzeri onay başvuru süreçlerini kolaylaştırmak ile iş ve işlemlerin tek elden takibini hızlıca yapmak amacıyla tek durak büro oluşturulacaktır.
İFM Yönetmeliği’nin 17. maddesinde, tek durak büronun;
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı
- Hazine ve Maliye Bakanlığı
- İçişleri Bakanlığı
- Ticaret Bakanlığı
- Yukarıda sayılan bakanlıklarca gerekli görülmesi hâlinde, bakanlıkların ilgili kuruluşları ve
- Ümraniye Belediyesi
temsilcilerinden oluşacağı belirlenmiştir.
Tek durak büronun yönetimine ilişkin olarak Finans Ofisi yetkilendirilmiştir. Bu doğrultuda, tek durak büroda yer alan kurumlarca sağlanacak hizmetlere ek olarak, tek durak büronun operasyonel süreçlerinin idaresi Finans Ofisi’ne bırakılmış ve Finans Ofisi’nin, katılımcı adayları, katılımcılar ve katılımcıların çalışanlarından oluşan İFM paydaşlarına yönelik bilgilendirme ve eğitim hizmeti sunacağı, periyodik değerlendirmeler suretiyle İFM paydaşlarının ihtiyaç duydukları sair hizmetleri tespit edeceği ve bu hizmetlerin sağlanması amacıyla gerekli girişimlerde bulunacağı öngörülmüştür.
4. KANUN’UN GETİRDİĞİ AVANTAJLAR
A. Vergi İstisna, İndirim ve Muafiyetleri
Finansal hizmet ihracatına ilişkin;
Öncelikle belirtmek gerekir ki, Kanun kapsamında katılımcı belgesi alarak finansal faaliyet gösteren kuruluşların yurt dışında yerleşik kişilere sundukları finansal hizmetler, hizmetten nihai olarak yurt dışında faydalanılması koşuluyla, finansal hizmet ihracatı olarak nitelendirilecektir. Ancak, finansal kuruluşların kendi nam ve hesabına gerçekleştirdikleri türev işlemleri, portföyleri için varlık alma veya satma işlemleri ile yurt içinde yerleşik kişilerin tasarruflarını yurt dışına çıkaran faaliyetleri finansal hizmet ihracatı kapsamında tutulmamaktadır.
Kurumlar Vergisi
Finansal Hizmet İhracatı Niteliğindeki Faaliyetler
Finansal hizmet ihracatı niteliğindeki faaliyetler kapsamında elde edilen kazançların %75’inin kurumlar vergisi matrahının tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirileceği düzenlenmektedir. Bu bağlamda eklemek gerekir ki, İFM’yi küresel ölçekte rekabetçi kılmak ve İFM’ye taşınmaları teşvik etmek amacıyla, 2022 ila 2031 yılları vergilendirme dönemlerine ait kurum kazançları için istisna oranı %100 olarak uygulanacaktır. Söz konusu dönemler özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar için ilgili yıllar içinde başlayan hesap dönemlerini kapsamaktadır.
Transit Ticaret Kapsamındaki Faaliyetler
Finansal hizmet ihracı niteliğindeki faaliyetlerin yanı sıra; İstanbul Finans Merkezi Kanunu hükümlerine göre katılımcı belgesi alarak İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde faaliyette bulunan kurumların, münhasıran bu faaliyet kapsamında yurt dışından satın alınan malları Türkiye’ye getirmeksizin yurt dışında satmalarından veya yurt dışında gerçekleşen mal alım satımlarına aracılık etmelerinden sağladıkları kazancın yüzde 50’si kurumlar vergisi matrahından beyanname üzerinde indirim konusu yapılabilecektir.
Yurt dışından satın alınan malların Türkiye’ye getirilmeksizin yurt dışında satılmasından veya yurt dışında gerçekleşen mal alım satımlarına aracılık edilmesinden sağlanan kazançların elde edildiği dönemde kurum kazancına dâhil edilmesi zorunlu olup bu kazançların kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresinin sonuna kadar Türkiye’ye transfer edilmeyen kısmı için indirimden yararlanılmayacaktır. Türkiye’ye bu süre içinde transfer edilmeyen kazançlar, daha sonraki yıllarda Türkiye’ye transfer edilse dahi anılan indirimden faydalanılamayacaktır.
Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi
Finansal hizmet ihracatı niteliğindeki işlemler ile bu işlemler nedeniyle lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisnadır. Finansal kurumlar açısından, banka ve sigorta muameleleri vergisi işlem maliyet unsuru olduğundan aracılık maliyetlerini arttırmaktadır. Bu doğrultuda katılımcıların, faaliyet maliyetlerini azaltmak ve rekabetçi olmalarını sağlamak amacıyla, sadece finansal hizmet ihracatı kapsamındaki faaliyetleri ile bu faaliyetler nedeniyle lehe alınan paraların banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisna tutulması sağlanmaktadır.
Damga Vergisi ve Harçlar
Finansal hizmet niteliğindeki faaliyetlere ilişkin işlemler her türlü harçtan, bu işlemlere ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisnadır.
Belirtmek gerekir ki, katılımcı belgesi almış finansal kuruluşların İFM’de bulunan merkez ve şubelerinden, 492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken finansal faaliyet harçları işbu kanunun yürürlük tarihinden itibaren 5 yıl süreyle alınmayacak olup; buna ek olarak kanunun yürürlük tarihi itibarıyla tahakkuk etmiş harçlar terkin edilmeyecek ve tahsil olunanlar iade edilmeyecektir.
Çalışanlara ilişkin;
Katılımcı belgesi almış finansal kuruluşların istihdam ettikleri ve çalışmaya başlamadan önceki son üç yılında Türkiye’de çalışmamış olan personele ödenen aylık ücretin gerçek safı değerinin; yurt dışında en az beş yıllık mesleki tecrübeye sahip kişilerde %60’ı, yurt dışında en az on yıllık mesleki tecrübeye sahip kişilerde ise %80’i gelir vergisinden istisna tutulacaktır. Böylece İFM’nin yurt dışından gelecek, alanında katma değer yaratması beklenen nitelikli insan kaynağı için de çekim merkezi olması hedeflenmektedir.
Taşınmaz kiralamasına ilişkin;
İFM’de yer alan taşınmazların kiralanmasına dair işlemler her türlü harçtan ve bu işlemlere ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna tutulmaktadır.
En Az Üç Ülkede Faaliyet Gösteren Katılımcılar
- Finansal hizmet ihracatına ilişkin, ii. Çalışanlara ilişkin ve iii. Taşınmaz kiralanmasına ilişkin düzenlenen istisna ve muafiyetlerin; hazine ve bölgesel yönetim ofisleri vasıtasıyla belirli operasyonel fonksiyonları bazı birimlerini odak haline getirerek sağlayan uluslararası şirketler içinden en az üç ülkede faaliyet gösteren katılımcıların bölgesel hazine ve finansal yönetim merkezlerinin faaliyetleri açısından da uygulanması öngörülmektedir.
B. Uluslararası Piyasalara Uyuma İlişkin Kolaylıklar
Bilindiği üzere, 13.09.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 12.09.2018 tarihli ve 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar’da Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri belirli sözleşme türlerinde sözleşme bedelinin ve diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenemeyeceğine ilişkin bazı düzenlemeler yapılmıştır. Ancak işbu Kanun uyarınca; İFM’de faaliyette bulunan katılımcıların 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine bağlı olmaksızın tutmak zorunda oldukları defter ve belgelerin yabancı para birimiyle tutabilmesine ve düzenlenebilmesine yönelik olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın düzenleme yapmaya yetkili olduğu belirtilmektedir.
Bununla beraber, katılımcılar kendi aralarında ve İFM’de gerçekleştirdikleri ve yürüttükleri hizmetlere yönelik tutmakla yükümlü oldukları her türlü muamele, hesap, belge ile defterlerde Türkçe kullanma zorunluluğundan da muaf tutulmuşlardır. Bu düzenlemeler sayesinde İFM’de faaliyet gösteren katılımcılara, uluslararası kuruluşların ihtiyaç duyduğu yabancı dilde kayıt tutma serbestisi sağlanmaktadır.
Ek olarak, katılımcı belgesi almış kuruluşların kendi aralarında İFM’de yürüttükleri faaliyetler kapsamında özel hukuka tabi her nevi işlem ve sözleşmelerde, ilgili katılımcıların tabi olduğu mevzuat hükümlerine aykırı olmamak şartıyla, serbestçe hukuk seçimi yapabilmelerine de imkân tanınmaktadır.
Önemle belirtmek gerekir ki; uluslararası piyasalara uyum kapsamında sayılan işbu düzenlemelerden yalnızca katılımcılar ve en az üç ülkede aktif olarak faaliyet gösteren katılımcıların bölgesel hazine ve finansal yönetim merkezleri faydalanabilecektir.
C. İFM’nin İş Hukuku Açısından Faydaları
Yabancılara verilecek çalışma izni ve çalışma izni muafiyetlerine dair iş ve işlemlerde izlenecek usul ve esasların düzenlendiği 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu uyarınca yabancıların çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışmaları veya çalıştırılmaları yasaklanmış olmakla beraber istisnai olarak çalışma izninin verilebileceği haller de düzenlenmiştir.
Kanun ile İFM kapsamında nitelikli uluslararası insan gücüne erişimin kolaylaştırılması amacıyla; İFM’de faaliyet gösterecek katılımcılar ile en az 3 ülkede aktif olarak faaliyet gösteren katılımcıların bölgesel hazine ve finansal yönetim merkezlerinin çalışma izni ile yabancı uyruklu personel çalıştırabileceği ve bu kapsamda yapılacak çalışma izni başvurularının da Uluslararası İşgücü Kanunu’nda sayılan istisnai hallerden biri olarak değerlendirileceği düzenlenmektedir.
5. KATILIMCI BELGESİ ALINMASI VE KATILIMCI BELGESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
Yukarıda da açıklandığı üzere, İFM ofis alanında faaliyet gösterilebilmesi için katılımcı belgesi alınması zorunludur.
Katılımcı belgesi başvuruları, kurulacak İFM portalı üzerinden başvuru formunun doldurulması ve talep edilen belgelerin yüklenmesi suretiyle Finans Ofisi’ne yapılacaktır. Bununla birlikte, katılımcı belgesi başvurularında yer alması gereken belgeler İFM Yönetmeliği’nde açıkça sayılmamış olup ilgili belgelerin Finans Ofisi tarafından belirleneceği öngörülmektedir.
Başvuruların değerlendirilmesinde esas alınacak unsurlar, İFM Yönetmeliği’nin 12. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre katılım belgesi başvuruları; ulusal kalkınma planı, orta vadeli program, yıllık program, sektörel plan ve programlar ve İFM’nin stratejik önceliklerine uygunluğuna göre ve İstanbul’un küresel finans merkezi olmasına potansiyel katkısı göz önünde bulundurularak, Finans Ofisi’nin takdiri doğrultusunda değerlendirilecektir. Ek olarak, aşağıda detaylı biçimde ele alınacağı üzere, faaliyet kapsamında kullanılması planlanan ofis alanının katılımcınım mülkiyetinde bulunmaması hâlinde, ofis alanına ilişkin kira sözleşmesinin akdedilmiş olması, katılımcı belgesi alınması için zorunludur.
Ayrıca, İFM Yönetmeliği’nin mezkûr maddesinde birtakım nitelikleri taşıyan katılımcı adaylarına, katılımcı belgesi başvurularında öncelik verilmesi öngörülmüştür. Buna göre;
- İFM Yönetmeliği kapsamındaki finansal faaliyetlere ilişkin hizmet ve işlemler,
- Bilhassa kıymetli metal ve madenler olmak üzere, uluslararası ticaret konusu emtiaya ilişkin ticari hizmetler,
- Finansal faaliyetlere ilişkin destek hizmetleri,
- Enerji, altyapı, yapay zekâ, sağlık ve tarım teknolojileri gibi yüksek katma değeri haiz sektörler,
- Tüzel kişilerin yatırım ve yönetim stratejilerini oluşturan bölgesel birimlerin sunduğu hizmetler ve
- Yeşil ve sürdürülebilir finansal hizmetlere
ilişkin olarak faaliyet gösteren katılımcı adaylarının başvuruları öncelikli olarak değerlendirilecektir.
Belirtmek gerekir ki, katılımcı belgesi katılımcıya yalnızca İFM ofis alanında faaliyet göstermek ve Kanun’da düzenlenen imkânlardan yararlanma hakkını tanıdığından, katılımcı belgesi alınması katılımcıların İFM ofis alanında gösterecekleri faaliyete ilişkin olarak bankacılık ve sermaye piyasaları mevzuatı gibi sair düzenlemelerden doğan izin, ruhsat ve lisans gibi yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde bir araç niteliği taşımamaktadır. Nitekim İFM Yönetmeliği’nin 11. maddesinde öngörüldüğü üzere, katılımcı belgesi başvurusundan önce faaliyete ilişkin olarak öngörülen mezkûr yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekmektedir.
Katılımcı belgesinin askıya alınacağı ve iptal edileceği hâller de İFM Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Buna göre, katılımcının İFM’de gösterdiği faaliyete ilişkin olarak aldığı lisans, izin veya yetki belgesinin askıya alınması hâlinde, bu hususun ilgili kurum tarafından Finans Ofisi’ne bildirilmesi akabinde katılımcı belgesi askıya alınacaktır. Öte yandan, katılımcı belgesinin;
- Katılımcının İFM ofis alanına ilişkin kira sözleşmesinin sona ermesi,
- Katılımcının İFM’de gösterdiği faaliyete ilişkin olarak aldığı lisans, izin veya yetki belgesinin iptal edilmesi,
- Katılımcı belgesi başvurusu esnasında mevcut olan şartların sonradan kaybedilmesi, başvuru esnasında sunulan taahhütlerin yerine getirilmemesi veya katılımcı belgesi başvurusunda gerçeğe aykırı beyanda bulunulduğunun anlaşılması veya
- Katılımcının vergi kimlik numarasının değişmesi
hâllerinde iptal edilir.
Belirtmek gerekir ki, İFM ofis alanında faaliyet gösterilebilmesi için katılımcı belgesi alınması zorunlu olmakla birlikte, İFM Yönetmeliği’nin 13. maddesi uyarınca ofis alanı dışında faaliyet gösterecek kişiler için katılımcı belgesi düzenlenmeyecektir. Dolayısıyla, katılımcı belgesi alınmasına ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesine gerek kalmaksızın İFM içinde -fakat kapsam dışı alanda- faaliyet gösterilebilmesi mümkündür. Bununla birlikte, kapsam dışı alanda da faaliyet gösterilebilmesi için, faaliyetin gösterileceği taşınmazın aşağıda açıklanacağı üzere TVF İFM Gayrimenkul İnşaat ve Yönetim Anonim Şirketi (“Yönetici Şirket”)’nden kiralanması gerekmektedir.
6. İFM ALANINDAKİ TAŞINMAZLARIN KİRALANMASI
Kanun ve İFM Yönetmeliği uyarınca İFM içindeki bağımsız bölüm ve alanların kiralanmasına ilişkin hususlarda, Yönetici Şirket münhasır olarak yetkilendirilmiştir. Bu doğrultuda, İFM Yönetmeliği’nin 9. maddesinin ikinci fıkrasında öngörüldüğü üzere, İFM’deki taşınmazların malikleri ve kamu kurum ve kuruluşlarının, katılımcı belgesi için başvuruda bulunan iştiraklerine yapacakları kiralamalar dışında, ofis alanı ve kapsam dışı alanın kiralanmasına ilişkin tüm süreçler Yönetici Şirket tarafından yürütülmektedir.
İFM alanındaki taşınmazlara ilişkin kira başvuruları ifm.gov.tr üzerinden yapılmakta olup başvurucunun niteliğine göre değişmekle birlikte, şirketler tarafından yapılacak başvurularda temel olarak faaliyet belgesi, ticaret sicili oda kayıt beyannamesi, imza beyannamesi ve vergi levhası ile vergi beyannamesi talep edilmektedir.
İFM ofis alanında faaliyet gösteren kişilerin katılımcı belgesinin iptal edilmesi durumunda kira sözleşmesi de İFM Yönetmeliği’nin 9. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca kendiliğinden sona erecektir.
7. SONUÇ
Kanun kapsamında başta uluslararası ticaret alanında olmak üzere finansal hizmetlerin tümüne yönelik sürdürülebilir ve katılımcı yaklaşımlar benimsenecek ve teşvik edilecektir. Kanun ile İFM’yi rekabetçi kılmayı amaçlayan indirim, istisna ve diğer vergi avantajları düzenlenmektedir. Buna ek olarak, tek durak büro gibi paydaşların İFM imkânlarından yararlanabilmesini kolaylaştıracak -ve dolayısıyla İFM’nin çekim merkezi niteliğini güçlendirecek- mekanizmalar öngörülmüş, Kanun’da öngörülen düzenlemelerle nitelikli insan kaynağını çekmeye yönelik kolaylıklar getirilmektedir.
Kanun uyarınca öngörülen indirim, istisna ve diğer vergi avantajlarından faydalanma imkânı katılımcı belgesi alarak ofis alanında yer alma ve finansal hizmet ihracatı ve/veya transit ticaret gerçekleştirme şartlarına bağlanmışken, nitelikli insan kaynağı çekmeye yönelik düzenlemelerden yararlanma açısından yalnızca katılımcı belgesi alarak ofis alanı içerisinde yer alma şartı yeterli görülmüştür. Katılımcı belgesinin alınmasına ilişkin olarak Finans Ofisi tarafından yürütülecek değerlendirme sürecinde esas alınacak temel unsur, katılımcının İFM’ye sağlayacağı öngörülen katma değer olarak belirlenmiş olup katılımcı belgesi başvurularının bu esaslara uygun olarak değerlendirileceği belirtilmiştir.
İşbu Bilgi Notu, sizlere bilgi ve faydalı olması amacı ile tavsiye maksadında hazırlanmış olup bilgi ve sorularınız için antedimizde yer alan irtibat bilgilerimizden bizler ile her zaman iletişime geçebilirsiniz.
Saygılarımızla,
Kılınç Hukuk & Danışmanlık