İçindekiler;
I. GİRİŞ – Girişim Sermayesi Yatırım Fonu Nedir?
Girişim Sermayesi Yatırım Fonları (“Fon”), nitelikli yatırımcılardan katılma payları karşılığında toplanan paralarla, pay sahipleri hesabına inançlı mülkiyet esaslarına göre Sermaye Piyasası Kurulu (“Kurul”) tarafından belirlenmiş varlık ve işlemlerden oluşan portföyü işletmek amacıyla portföy yönetim şirketleri ve girişim sermayesi portföy yönetim şirketleri tarafından süreli olarak kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan malvarlığı olarak tanımlanmıştır. Fon’un ana faaliyeti, girişim sermayesi yatırımlarından oluşan portföyü işletmektir. Bu kapsamda Fon’un iştigal alanı, mevzuatta sınırlı bir şekilde belirlenmiştir.
Bu kapsamda Kurul düzenlemeleri tahtında Fonlar 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun (“Kanun”) 52. ve 54. maddeleri dayanak alınarak Kurul tarafından düzenlenen Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği (III-52.4) (“Tebliğ”) ile Fon’larının kuruluşlarına, faaliyet ilke ve kurallarına, katılma paylarının ihracı ile bunların nitelikli yatırımcılara satışına, ihraç belgesine, yatırımcılarının bilgilendirilmesine, tasfiye ve sona ermelerine ilişkin esaslar düzenlenmektedir.
II. FON’UN KURULUŞU
Fonlar, Kurul’dan faaliyet izni almış portföy yönetim şirketi, girişim sermayesi portföy yönetim şirketi veya gayrimenkul ve girişim sermayesi portföy yönetim şirketi tarafından kurulabilmektedir. Söz konusu portföy yönetim şirketi Tebliğ ve ilgili düzenlemeler uyarınca “kurucu” olarak nitelendirilmektedir.
Tebliğ’in 12. maddesinde Fon’un kuruluş esasları düzenlenmiştir. Bu doğrultuda kurucular, gerekli bilgilerin Kurul tarafından belirtilen içtüzük standartlarına göre eksiksiz şekilde, anlaşılabilir ve tutarlı biçimde düzenlendiği taslak içtüzük ve ilgili form ile Kurul’a başvurmalıdır. Ayrıca Fon’un kuruluşuna ilişkin izin alınabilmesi için portföy saklayıcısı ile saklama sözleşmesi imzalamış olması da zorunluluk arz etmektedir.
Gerekli bilgilerin Kurul’a temin edilmesini takiben 2 ay içerisinde Kurul, Fon’un kurulmasına ilişkin talep hakkında karar verir. Kurul’un kuruluşu onaylaması durumunda, kararın kurucu portföy yönetim şirketi, tarafından tebellüğ ettiği tarihi takiben altı gün içerisinde ilgili tescil işleminin Ticaret Sicili’ne (“TTSG”) yapılması gerekmektedir. Fon’un kuruluşu akabinde katılma paylarının ancak nitelikli yatırımcılara satılması mümkündür.
İlave olarak Fonlar için Kamuyu Aydınlatma Platformu (“KAP”) sayfası oluşturulması, bu sayfada yer alacak özet ve genel bilgilerin doldurulması ve ticari sır niteliğindeki bilgilerin gizlenebilmesi suretiyle fon bilgilendirme dokümanlarının, fon bilgilendirme dokümanları tadil metinlerinin ve finansal raporların KAP’ta ilan edilmesi zorunludur.
III. FON’UN YÖNETİMİ VE TEMSİLİ
Kurucu, Fon’un temsili, yönetimi ve yönetiminin denetlenmesinden sorumludur. Fon’un yönetiminden sorumlu olması için birden fazla Portföy Yöneticisi ile anlaşma yapılabilir, ancak bu durumda portföy yönetim sözleşmesinde portföy yöneticilerin hak ve yükümlülüklerinin düzenlenmesi gerekmektedir. Fon’un her tür faaliyette temsili de yönetimden sorumlu olan kurucunun yönetim kurulu tarafından temsil edilmektedir.
Kurucu, fonun katılma payı sahiplerinin haklarını koruyacak şekilde temsili, yönetimi, yönetiminin denetlenmesi ile faaliyetlerinin içtüzük ve ihraç belgesi hükümlerine uygun olarak yürütülmesinden sorumludur. Kurucu fona ait varlıklar üzerinde kendi adına ve fon hesabına mevzuat ve içtüzük ile ihraç belgesine uygun olarak tasarrufta bulunmaya ve bundan doğan hakları kullanmaya yetkilidir. Kurucu ile katılma payı sahipleri arasındaki ilişkilere Kanunda, ilgili mevzuatta, içtüzükte, ihraç belgesi ve yatırımcı sözleşmesinde hüküm bulunmayan hâllerde Türk Borçlar Kanunu’nun 502 ila 514. maddelerinde düzenlenen vekalet sözleşmesine ilişkin hükümler kıyasen uygulanır.
Fon’un tüm faaliyetlerinin icrasında, kurucunun yönetim kurulu yetkilidir. Yönetim kurulu bu yetkisini bir veya daha fazla üyeye veya kurucunun birinci derece imza yetkisine sahip personeline devredebilir. Belirli hâllerde kurucunun yönetim kurulu üyelerinin bazı yetkilerini başka bir komiteye ya da üçüncü başka bir kişiye devretmesi için yönetim kurulu kararı gerekli iken; bazı yetkilerini devretmesi ise yasaktır.
IV. FON’UN MALVARLIĞI
Tebliğ’in 5. maddesinde de belirtildiği üzere Fon’un malvarlığı kendine özgüdür. Bu nedenle Fon’un malvarlığının, kurucunun, portföy yöneticisinin ve portföy saklayıcısının malvarlığından ayrı olduğu husus kabul edilmektedir.
Fon malvarlığı, yatırımcıların korunması amacıyla yalnızca Fon’u kuran ve yöneten kişilerin malvarlığından ayrılmamış; aynı zamanda malvarlığı üzerinde belirli işlemlerin yapılması sınırlandırılmıştır. Fon malvarlığı; Fon hesabına olması, İçtüzük ile İhraç Belgesi’nde hüküm bulunması şartıyla kredi alınması ve koruma amaçlı türev araç işlemleri yapılması amacı haricinde teminat gösterilemez ve rehnedilemez. Fon malvarlığı kurucunun ve portföy saklayıcısının yönetiminin veya denetiminin kamu kurumlarına devredilmesi hâlinde dahi başka bir amaçla tasarruf edilemez, kamu alacaklarının tahsili amacı da dâhil olmak üzere haczedilemez, üzerine ihtiyatî tedbir konulamaz ve iflas masasına dâhil edilemez. Bu kapsamda kurucu Fon’a ait varlıklar üzerinde kendi adına ve Fon hesabına mevzuat ve içtüzük ile ihraç belgesine uygun olarak tasarrufta bulunmaya ve bundan doğan hakları kullanmaya yetkilidir.
Kural olarak tüzel kişiliği haiz olmayan Fon’ların hak ehliyetleri bulunamayacağı için taraf ve dava ehliyetleri de bulunmamaktadır. Ancak Kanun’a yakın zamanda eklenen bir hüküm kapsamında Fon’ların sınırlı bazı işlemler açısından tüzel kişiliği olduğu kabul edilmiştir. Buna göre Fon; tapu ve diğer resmî sicillere tescil, değişiklik, terkin ve düzeltme talepleri dâhil olmak üzere her türlü sicil işlemleri ile ortağı olacağı limited ve anonim şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı veya pay devri işlemleri dâhil her tür ticaret sicili işlemleriyle sınırlı olarak tüzel kişiliği haiz addolunur. Yatırım fonu portföyünde bulunan taşınmazlar, taşınmaza dayalı haklar ve taşınmaza dayalı senetler tapu kütüğüne fon adına tescil edilir.
V. KATILMA PAYLARININ İHRACI
Tebliğ’in 15. maddesi tahtında, katılma paylarının itibari değeri yoktur. Fon birim pay değeri, fon toplam değerinin katılma paylarının sayısına bölünmesiyle elde edilir. Fon birim pay değerinin en az yılda bir kere hesaplanması ve nitelikli yatırımcılara bildirilmesi zorunludur.
Katılma payı satışı, Fon birim pay değerinin tam olarak nakden ödenmesi veya bu değere karşılık gelen iştirak paylarının Fon’a devredilmesi; katılma payının Fon’a iadesi, yatırımcıların katılma paylarının ihraç belgesinde belirlenen esaslara göre Fon’a iade edilmek suretiyle nakde çevrilmesi veya katılma paylarına karşılık gelen iştirak paylarının yatırımcılara devredilmesi suretiyle gerçekleştirilebilir. Fon bilgilendirme dokümanlarında şartları belirlenmiş olmak koşuluyla katılma paylarının satışı ve Fon’a iadesinde giriş çıkış komisyonu uygulanabilir.
Katılma paylarının ancak nitelikli yatırımcılar arasında devri mümkündür. Nitelikli yatırımcılar arasında katılma payı devrinin gerçekleştirilebilmesi için devralan kişi ve/veya kuruluşların nitelikli yatırımcı vasıflarını haiz olduğuna ilişkin bilgi ve belgelerin devir işlemlerini yürüten kuruluşa iletilmesi zorunludur. Nitelikli yatırımcılar arasındaki katılma payı devirlerine ilişkin esaslara bilgilendirme dokümanlarında yer verilmiş olmak kaydıyla bu devirler, kurucu veya yöneticinin onayına bağlanabilir yahut tamamen yasaklanabilir. Bilgilendirme dokümanlarında aksine hüküm bulunmaması durumunda nitelikli yatırımcılar arasındaki katılma payı devir bedelleri serbestçe belirlenebilir.
VI. SONUÇ
Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında Fonlar, Kurul nezdinde kuruluş, işleyiş ve tabi olunan şartlar bakımından özel düzenlemelere tabi olan bir malvarlığıdır. Fonlar yatırımcıların menfaatlerinin korunması ihtiyacından dolayı Kurul denetime tabi olmakla birlikte alenilik sağlanması amacıyla her bir Fon için KAP nezdinde bir bilgilendirme sayfası da mevcuttur.
Saygılarımızla,
Kılınç Hukuk & Danışmanlık
