Giriş
E-cüzdan olarak da bilinen dijital cüzdanlar uzun yıllardır kullanımda olmasına rağmen Koronavirüs salgının e-ticaret üzerindeki etkisi ile daha fazla gündeme gelmeye başlamıştır. Bu etkinin yanı sıra blockchain teknolojisinin pek çok sektörde kullanılmaya başlaması da dijital cüzdanların daha fazla kullanılmasına etki etmiştir. Kısaca açıklamak gerekirse dijital cüzdan; bireyin sahip olduğu kredi kartlarını, banka kartlarını ve ön ödemeli kartlarını topladığı elektronik cüzdan olarak tarif edilebilir. Kişilerin banka kartlarına ilişkin bilgilerinin çalınması kaygısını önleyen dijital cüzdanlar, kart sahiplerinin kart bilgilerini güvenli bir şekilde saklama, güncelleme ve istediği zaman silmesine imkan tanımaktadır. Dijital cüzdanlarda bulundurulan bu bilgiler bulut tabanlı veri depolama imkanları kullanılarak saklanmaktadır. Dijital cüzdanlar yalnızca kredi kartları veya banka kartları aracılığıyla değil kripto para birimleriyle de ödeme yapılabilmesini sağlamaktadır. Şu an için piyasaya sunulan pek çok çeşit dijital cüzdan örneği vardır. Bu cüzdanların temel çalışma prensiplerinde benzerlik bulunmakla birlikte, kullanıldığı alanlar değişiklik gösterebilmektedir. Bazıları mobil cihazlara uyumlu, bazıları bilgisayara uyumlu, bazı cüzdanlar da çevrimdışı özellikte olabilmektedir. İnsanların verileri bakımından büyük kaygılar yaşadıkları ödeme sistemleri bakımından oldukça güvenilir ve kullanışlı olan dijital cüzdanların insanlığa kazandırdığı pek çok fayda bulunmaktadır. İşbu yazıda dijital cüzdanların hukuki ilişkilerde sahip olacağı etkilerden bahsedilmektedir.
Dijital Cüzdanların Hukuki İlişkilere Etkileri
E-cüzdan veya dijital cüzdan, bireylerin elektronik ticaret işlemlerinin yapmasını kolaylaştıran bir araçtır. E-ticaret siteleri üzerinden bir şeyin satın alınmasında veya fiziki olarak alışveriş yerine gidilerek bir şeyin satın alınmasında dijital cüzdan kullanılabilir. Bu boyutu ile dijital cüzdanların ticaret hayatında aktif şekilde kullanılması hukuki boyutunu da ele almayı gerektirmektedir. Dijital cüzdanlar vasıtasıyla yapılan ödemeler hızlıca satıcının hesabına aktarılırken alıcı da satın almak istediği ürüne güvenilir bir şekilde kavuşmaktadır. Bu yönüyle alıcı ve satıcı arasında gerçekleştirilen para transfer işlemleri dijital cüzdan sağlayıcıları tarafından kayıt altına alındığı için olası bir uyuşmazlığın çözümlenmesi oldukça kolay olacaktır. E-ticaretin pandemi sayesinde elde ettiği büyük işlem hacimleri ve dijital cüzdanların kullanımının arttığı göz önüne alındığında uyuşmazlıkların çözümünde oldukça öneme sahip olacağı da açıktır.
Bu hususun yanında dijital cüzdanların sakladıkları verilerin kişisel veri olması ayrıca kişisel verilere ilişkin hukuki ilişkileri gündeme getirmektedir. Dijital cüzdan sağlayıcıları, “veri işleyen” ve “veri sorumlusu” tanımları altında üçüncü kişilerin kişisel verileri ile çeşitli ilişkiler kuran kişiler olarak bu verilerin işlenmesinde özel hayatın gizliliği ile birlikte kişilerin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemekle yükümlüdürler. Dijital cüzdanlar vasıtasıyla sağlayıcılar, kullanıcılarının; kimlik bilgileri, adresleri, banka hesap bilgileri, finansal birikimleri, gerçekleştirdikleri tüm ticari işlemleri ve özellikle tüketici alışkanlıklarına kadar her türlü kişisel veriyi işlemektedir. Bu minvalde, dijital cüzdan sağlayıcılarının kişisel verilerin korunması mevzuatı kapsamında veri sorumlusu olarak yükümlülük altında olduğu hususundan bahsedilmesi de önem arz etmektedir.
Sonuç
Dijital cüzdanlar insanların hayatına çok uzun yıllar önce girmiş olmasına rağmen özellikle pandemi salgının etkisi ile e-ticaretin artması ve kripto para birimlerinin saklandığı alanlar olması sebebiyle oldukça kullanılır hale gelmiştir. Dijital cüzdanlar vasıtasıyla yapılan işlemlerin izlenebilir olması ve bulut tabanlı veri sistemlerinde saklanması kişisel veriler anlamında oldukça hassasiyetle hareket edilmesini gerektirmektedir. Dijital cüzdanlar şimdilik kişilerin banka hesap bilgilerini saklamakta kullanılsa da gelecekte çok daha farklı bilgileri içeren yapılar haline dönüşebilecektir. Bugün dijital cüzdanlar sadece temel finansal işlemlerin yapılması için değil sahibinin kimliğini doğrulamada da kullanılmaktadır. Dijital cüzdanlar ile kişilerin resmi kimliklerin eksiksiz şekilde eşleştirilmesi ile yasal yükümlülüklerden doğan kısıtlamalar da kontrol edilebilecektir. Örneğin bir hukuki işlemin yapılabilmesi için yasal yaş sınırının arandığı durumlarda dijital cüzdan sayesinde yaş kontrolü yapılabilecektir. Gelecekte kişilerin dijital cüzdanlarının; vatandaşlık kimliği, sürücü ehliyeti, sağlık durumu kartı ve benzeri belgeler ile eşleştirilmesi ile klasik ödeme yöntemlerinin terk edileceği ve hukuki olarak da pek çok düzenlemeyi gerektireceği açıktır.
Saygılarımızla,
Kılınç Hukuk & Danışmanlık