I. GİRİŞ
Dernekler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile derneklerin elektronik ortamda genel kurul toplantılarını gerçekleştirmesi sağlanmıştır. Bununla birlikte dernekler tarafından yurtdışına yapılan yardımlar bakımından bildirim yükümlülüğü detaylandırılmıştır. Elektronik ortamda yürütülecek olan toplantılara ilişkin usul ve esaslar, bunun sonucunda dernekler üzerinde olası etkileri ile yurtdışı yardımlarına ilişkin bildirim yükümlülüğünün detayları işbu bilgi notunda dikkatinize sunulmaktadır.
II. DERNEKLER YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER HAKKINDA
A. DERNEK GENEL KURUL VE YÖNETİM KURULU TOPLANTILARININ ELEKTRONİK ORTAMDA YAPILMASI
Dernekler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile yapılan değişiklik kapsamında 21.10.2021 tarihinden itibaren genel kurul toplantılarının ve yönetim kurulu toplantılarının elektronik ortamda yapılması mümkün kılınmaktadır. Bu kapsamda yapılacak genel kurul ve yönetim kurulu toplantılarına ilişin aşağıda belirtilen usul ve esaslara dikkat edilmesi gerekmektedir.
Öncelikle elektronik ortamda yapılması planlanan genel kurul ve yönetim kurulu toplantıları, İç İşleri Bakanlığı Bilgi Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından yeterlilik, güvenlik vb. konularda uygunluğu onaylanan elektronik sistemler üzerinden yapılabilecektir. Genel kurul yapılmasına ilişkin alınan yönetim kurulu kararında ve genel kurul ilanında da toplantının elektronik ortamda yapılacağı belirtilmelidir.
Mevzuat ve dernek tüzüğü kapsamında, genel kurul ve yönetim kurulu toplantılarının fiziki ortamda gerçekleştirilmesine yönelik bütün usul ve esaslar elektronik ortamda yapılan toplantılar için de geçerlidir. Belirtmek gerekir ki Fiziki ortamda gerçekleştirilen toplantıların söz konusu usul ve esaslara aykırı yapılması durumunda uygulanan yaptırımlar elektronik ortamda yapılan toplantılar için de geçerlidir. Dernekler Kanunu madde 32/b uyarınca işbu esaslara aykırı yapılan genel kurul toplantıları hakkında 500 Türk Lirası idarî para cezası verilmekle beraber mahkemece, yapılan genel kurul toplantılarının iptaline de karar verilebilir.
Elektronik ortamda gerçekleştirilen toplantılara ilişkin her türlü bilgi, belge ve kayıt dernek tarafından muhafaza edilmelidir. Bununla birlikte, bu şekilde alınan kararların, fiziksel ortamda tutulan yönetim kurulu karar defterinden ayrı olarak tarih ve sıra sayısı ile elektronik ortamda saklanması gerekmektedir. Bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen dernekler hakkında Dernekler Yönetmeliği’nin 32. maddesinin -a bendi uyarınca 500 Türk Lirası idarî para cezası verilir.
Dernek üyelerinin sisteme, güvenli elektronik imza veya iki faktörlü kimlik doğrulama sistemi kullanarak giriş yapması öngörülmüştür. Bu kapsamda belirtmek gerekir ki, kullanılacak elektronik sistemlerin, fiziki ortamda yapılan tüm işlemlerin elektronik ortamda da yapılabilmesini sağlayan bir tasarım, yedekleme ve mevzuata uygun arşivleme kapasitesine; yetkisiz erişimlere ve saldırılara karşı gerekli ağ ve sistem güvenliğine sahip olması gerekmektedir.
Dernekler Kanunu’nun dernek tüzüğüne ilişkin düzenlemeleri incelendiğinde, “Genel kurulun toplanma şekli ve zamanı” ile “Genel kurulun görevleri, yetkileri, oy kullanma ve karar alma usul ve şekillerinin” dernek tüzüğünde belirtilmesinin zorunlu kılındığı tespit edilmektedir. Bu kapsamda, elektronik ortamda genel kurul toplantılarını gerçekleştirecek olan derneklerin elektronik oramda yapılacak genel kurulların toplanma şekli ve zamanı ile elektronik ortamda oy kullanma ve alma usullerinin mutlaka tüzüklerinde belirtmesi gerekecek olup, buna yönelik bir tüzük değişikliği yapılması isabetli olacaktır.
B. YURTDIŞINA YAPILAN YARDIMLARA İLİŞKİN BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ HAKKINA
Dernekler Yönetmeliği’nin eski 18. maddesinde, yurtdışına yapılan yardımlara ilişkin mülki idare amirliğine bildirilmesi yeterli idi. 21.10.2021 tarihli değişiklik ile bu madde kapsamı genişletilerek muğlaklık giderilmiş ve bildirim yükümlülüğü detaylandırılmıştır.
Dernekler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile yapılan değişiklik kapsamında Yurtdışına yapılan yardımlara yönelik bildirim yükümlülüğü bakımından aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gereklidir.
Dernek tarafından yurtdışına yapılacak yardımların, yapılmadan önce mülki idare amirliğine bildirilmesi zorunlu kılınmıştır. Bununla birlikte, yardım gerçekleştirildikten sonra faaliyet sonuç bildirimi de doksan gün merkezinin bulunduğu sivil toplumla ilişkiler birimine verilmesi gereklidir. Bu bildirime, yapılan yardımların gerçekleştiğine ilişkin form ve görsel materyaller ve benzeri kanıtlayıcı belgeler eklenmektedir. Yardım bildirimi ile faaliyet sonuç bildirimlerine ilişkin yönetmelik ekinde yer alan taslaklar metinler aşağıda bilgilerinize sunulmaktadır.
Yurtdışına Yapılacak Yardım Bildirimi
Yurtdışına Yapılan Yardım Faaliyet Sonuç Bildirimi
Yurt dışına yapılacak nakdi yardımlar, 100.000 Türk Lirasını veya 10.000 avro veya eşiti dövizi aşması halinde bankalar, diğer finans kuruluşları ve Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. (PTT) aracılığıyla yapılabilecektir
III. SONUÇ OLARAK
21.10.2021 tarihinde yapılan değişiklik ile dernekler mevzuatı kapsamında iki önemli düzenleme getirilmiştir. İlk olarak bu tarihten itibaren dernek genel kurul toplantılarının elektronik ortamda yapılması kanunen mümkün kılınmıştır. Bu şeklide gerçekleştirilecek genel kurul toplantılarına ilişkin usul ve esasların yukarıda yapılan açıklamalar kapsamında değerlendirilmesi ve buna bağlı olarak dernek tarafından elektronik ortamda toplantı yapılacak olması durumunda tüzük değişikliği ile bu hususların tescil edilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, dernekler tarafından yurtdışına yapılan yardımlara yönelik bildirim yükümlülüğüne ilişkin detaylar düzenlenmiştir. Bu doğrultuda, yardım yapılmadan önce ve yapılmasından sonrasına yönelik bildirimin usul ve esasları, Yurtdışına Yapılan Yardımlara İlişkin Bildirim Yükümlülüğü Hakkına başlığı altında bilgilerinize sunulmaktadır.
