GİRİŞ – NTF TEKNOLOJİSİ NEDİR?
Dijital dünyanın akıl almaz hızı ile dünyamıza kattığı yenilikleri artık takip edebilmek oldukça zorlaştı. Özellikle son on yılda dijital devrim olarak nitelendirilebilecek blokzincir teknolojisi sayesinde doğan pek çok yenilik insan hayatının birçok noktasında etkili olmaya başladı. Bu kapsamda son dönemde oldukça popüler olan ve kullanımı yaygınlaşmaya başlayan yeniliklerden birisi de Nun-Fungible Tokens (“NFT”) isimli teknolojidir. Türkçesi için henüz kısa bir isim bulunmamış olmakla birlikte; değiştirilmesi mümkün olmayan dijital varlıklar yahut misli olmayan kripto varlıklar olarak telaffuz edilebilir. Bir başka değişle; NFT kripto varlıkları eşsiz, nadir, ikame edilemeyen, bölünemeyen olarak tanımlanabilir. NFT kripto varlıkları blokzincir üzerinde ilgili varlığın sahip olduğu tüm özelliklere ( sahiplik bilgisi de dahil olmak üzere) ilişkin ayrıntılı bilgileri barındırır. Bu özelliği ile temel anlamda mülkiyetin ispatına elverişlilik sağlar.
Ayrıca, sanat eseri olarak yorumlanmaya oldukça elverişli olan NFT varlıklar bir eser yahut ürünün orijinalliğinin kanıtlanabilirliğine önemli bir katkı sağlamaktadır. Bu boyutuyla insanlık için bambaşka bir dünya yaratan NFT teknolojisinin insan ilişkilerine dahil olması da hukuki boyutunun incelenmesini zorunlu kılmıştır. İşbu makale kapsamında NFT teknolojisi hukuki olarak farklı açılardan ele alınacaktır.
NTF TEKNOLOJİSİNİN HUKUKİ BOYUTU
Yukarıda kısaca bahsedildiği üzere NFT varlıkları blokzincir üzerinde mülkiyet hakkını da barındırması nedeniyle hukuki anlamda mülkiyetin ispatı hususunda büyük önem arz eder. Yine aynı şekilde varlıklar üzerinde kaydedilen kayıtların daha geniş bir çerçeveye aksettirilmesi halinde; fikri sınai haklar, lisanslar, marka ve patent hakları, tapu kayıtları, finansal bilgiler gibi birçok belgenin ve bilginin de bu varlıklar üzerine işlenmesi ve taşınması anlamına gelecektir. Ancak böyle bir durumda ilgili kurum ve kuruluşların bu kayıtlarla entegre bir şekilde çalışması gerekecektir. Zira, Türk Hukuk’unda mülkiyet değişikliği gibi birçok hak ve yetki devir işlemlerinde ilgili yasaların aradığı şekil şartlarına uyulması gerekmektedir. Bu durumda, NFT kripto varlıklarının üzerine işlenecek tüm haklar ve yetkilerin kanunun aradığı şartlara uygun olması gerekmektedir. Aksi halde, bu kayıtların hukuken geçerli olması mümkün olmayacaktır.
Bununla beraber eşsiz bir niteliğe sahip NFT kripto varlıklarının özellikle fikri mülkiyet hukuku için önem arz edeceği rahatlıkla anlaşılabilmektedir. NFT teknolojisi özellikle eser sahipliği ve eser sahibinin tespiti açısından önemli bir hukuki eşik atlatacaktır. NFT teknolojisi kullanılan bir sanat eserinin sahibinin tespiti blokzincir teknolojisi ile doğrudan tespit edilebilmektedir. Böylelikle insanlar tarafından kıymet bir sanatçının eserinin gerçek mi yoksa kopya mı olduğu tespit edilebilecektir. Ancak bir sanat eserinin sahibi olmak bu eserin tüm haklarına sahip olmak anlamına gelmemektedir. Daha basit bir ifadeyle, bir tablo aldığınızda o tablonun sahibi siz olurken bu tabloyu çoğaltıp, dağıtma hakkı size ait değildir. İşte bu nedenle NFT ile meydana getirilmiş bir eserin eser sahibi tarafından bir başkasına satışı halinde ayrıca mali haklarının devrini kararlaştırmamışlarsa eser sahibi, eser üzerindeki telif haklarını korumaya devam edecektir. Dolayısıyla satın alan kimse yalnızca NFT teknolojisi kullanılmış olan eserin sahibi olacaktır.[1]
NFT teknolojisi ile oluşturulmuş sanat eserlerinin fikri mülkiyet hukuku açısından incelenmesinin yanı sıra çok büyük rakamlar ile satışa çıkartılması da olası uyuşmazlıkları doğurabilmektedir. Bu kapsamda dünyada ses getiren satışların olduğu basına da yansımaktadır. Örneğin Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey’in attığı ilk tweet bir NFT varlığı olarak 2.9. milyon dolara satın alınmıştır. Bu noktada hukuka uygun olamayan ürünlerin NFT ile meydana getirilmesi yahut telif hakkı sahibinden izin alınmaksızın meydana getirilen NFT varlıklarının satışa konu olması ve yukarıda belirtildiği gibi yüksek miktarlar ile satılması hukuki uyuşmazlıkların doğmasına da sebebiyet verebilecektir.
Bir başka açıdan NFT olarak üretilen ve satışa konu olan varlıklardan elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi açısından da ciddi belirsizlikler bulunmaktadır. Özellikle ülkemizde oldukça yaygın olan kripto para piyasalarına ilişkin bir düzenleme dahi bulunmazken NFT teknolojisine ilişkin bir düzenleme getirilmesinin de oldukça zaman alacağı tahmin edilmektedir. Hatta NFT varlıklarının kripto paralar, özellikle ether, ile satın alınması göz önüne alındığında daha da belirsiz bir durum meydana gelmektedir. Sonuç olarak vergi mevzuatı açısından da düzenleme gerektiren bir teknolojik yeniliğin vücut bulduğu ifade edilebilecektir.
Bir başka açıdan daha bakılırsa; NFT teknolojisi açısından kişisel verilerin korunması mevzuatının da önem arz ettiği ifade edilebilir. Yukarıda detaylı olarak ifade edildiği üzere blokzincir teknolojisi ile meydana getirilen bir NFT varlığın kişisel veri niteliğinde bilgi içermesi de mümkündür. Bu noktada blokzincirin değiştirilemez olduğu göz önüne alındığında NFT varlık üzerinde kişisel verisi bulunan kişinin bu yanlış bilgiyi düzeltebilmesi imkanının bulunmadığı ifade edilebilecektir.
SONUÇ
NFT teknolojisi getirdiği yeniliklerle birlikte hukuki bir tanımlamaya da muhtaç olduğu açıktır. İşbu makalede yalnızca birkaç hukuki konu açısından bir inceleme yapılmış olsa dahi NFT teknolojisinin yansımaları birçok farklı alanda da görülecektir. Sonuç olarak henüz blokzincir teknolojisi ve en etkin olarak kullanıldığı kripto para piyasalarına ilişkin getirilecek hukuki düzenlemelerin NFT teknolojisi için yol gösterici olacağı tahmin edilmektedir. Ancak her halükârda NFT teknolojisinin insan hayatında getirdiği yeniliklerin sonucunda hukuki olarak da pek çok heyecan verici gelişmeyi meydana getireceği açıktır.
Saygılarımızla,
Kılınç Hukuk & Danışmanlık
URL: https://kilinclaw.com.tr/degistirilmesi-mumkun-olmayan-dijital-varliklar/
[1] Dr. Özgür Arıkan, NFT Sanat Eserleri ve Telif Hukuku, https://fikrimulkiyet.com/nft-sanat-eserleri-ve-telif-hukuku/ (Erişim Tarihi: 05.08.2021)
