Ara
Close this search box.

Aralık 21, 2023

196 Sıra Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Hakkında Bilgilendirme

Ekonomiye ilişkin düzenlemeler içeren 196 Sıra Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (“Kanun Teklifi”), Türkiye Büyük Millet Meclisi (“TBMM”) Genel Kurulunda 24 Mart 2020 Salı tarihinde görüşülerek, oy çokluğu ile kabul edilmiştir.

Kanun Teklifi’ne, COVID-19 (koronavirüs) salgınıyla mücadele kapsamında tedbirlerin yer aldığı 15 (onbeş) yeni madde eklenmiştir. Böylece yeni tip koronavirüsün olumsuz etkilerinin bertaraf edilmesine katkı sağlamak ve ülke ekonomisini güçlendirmek amacıyla finansmana erişimin kolaylaştırılması için düzenlemeler yapılmıştır.  Kanun Teklifi, (COVID-19) salgını sebebiyle özellikle Ekonomik İstikrar Kalkanı paketi kapsamında yapılan değişiklikler nedeniyle önem arz etmektedir.

Söz konusu Kanun Teklifi henüz Resmî Gazete’de ilan edilmemiş olup, Kanun Teklifi’nin kabul edilen hükümlerinden önem arz eden satır başları aşağıda sıralanmıştır:

  1. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yenilenebilir enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması, bu alanların ve bağlantı kapasitelerinin yatırımcılara tahsisiyle yatırımların hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla kamu ve Hazine taşınmazları ile özel mülkiyete konu taşınmazlarda, kurum ve kuruluşların görüşü alınarak, yer seçimi yapmak suretiyle yenilenebilir enerji kaynak alanları oluşturacak olup, bu husus, tapu kütüğüne şerh edilecektir.

Şerh tarihinden itibaren 3 yıl içinde Kamulaştırma Kanunu’ndaki ilgili hükme göre kamulaştırma bedelinin tespitiyle, “Hazine adına tescili isteği”nde bulunulduğuna dair mahkemeden alınacak belge tapu idaresine ibraz edilmediği takdirde, bu şerh tapu idaresince resen sicilden silinecektir.

  1. Özel mülkiyete konu taşınmazların, yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak belirlenmesi halinde, bu alanlar üzerinde acele kamulaştırma yapılabileceği; Endüstri Bölgeleri Kanunu kapsamında belirlenen bölgelerin yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak da belirlenmesi halinde, bu alanların tahsis edileceği tüzel kişilerin belirlenmesi dışındaki diğer gerekli işlemlerin bu kanuna göre yürütüleceği; bu alanları kullanacak tüzel kişilerin bakanlık tarafından belirleneceği düzenlenmiştir.

Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretiminin desteklenmesi amacıyla uygulanan tarifeler ile YEK Destekleme Mekanizması kapsamındaki diğer gelirlerin değerlendirilmesine ilişkin usul ve esasların ise EPDK tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.

  1. Yenilenebilir enerji kaynak alanlarının kullanımını ve verimliliğini etkileyici imar planlarının düzenlenemeyeceği düzenlenmiş olup, belirlenen yenilenebilir enerji kaynak alanlarının imar planlarına resen işlenmek üzere Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca ilgili mercilere bildirileceği düzenlenmiştir.

Elektrik enerjisi üretimine yönelik yenilenebilir enerji kaynak alanlarının ilgili kurum ve kuruluşların görüşü alınarak belirlenmesi, derecelendirilmesi, korunması, kullanılması, bu alanları kullanacak tüzel kişilerde aranacak koşulların belirlenmesi, TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketi tarafından bağlantı ve sistem kullanımı hakkında görüş verilmesi ve kapasite tahsisi yapılması hususlarının Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.

Aynı kapsamda yapılacak yarışma, yenilenebilir enerji kaynak alanı tahsisi, teminat alınması, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde teminatın irat kaydedilmesi, yerli malı kullanım şartlı aksamın özellikleri ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar da bu yönetmelikle belirlenecektir.

  1. Yenilenebilir enerji kaynak alanlarında kurulacak üretim tesisleri için Bakanlık tarafından Türk Lirası olarak belirlenecek tavan fiyat üzerinden teklif edilecek en düşük fiyat, o yenilenebilir enerji kaynak alanı için yarışma şartlarında belirlenecek süre boyunca Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması kapsamında uygulanacaktır. Yarışma sonucunda oluşacak fiyatın yarışma şartlarında belirlenecek süre içerisinde güncellenmesine ilişkin usul ve esaslar, yarışma şartnamesinde Bakanlıkça belirlenecektir. Bu madde kapsamında kurulacak üretim tesisleri için önlisans ve lisans verme koşulları, iptali ve tadili ile ilgili hususlar EPDK tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenecektir.
  2. Türkiye’de ikamet etmeyen vatandaşların ve Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 28. maddesi kapsamındaki çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin döviz cinsinden bireysel emeklilik sistemine (BES) dâhil olabilmeleri sağlanmıştır. Döviz cinsinden BES’e ödenen paylar için devlet katkısının yüzde 10’a kadar indirilmesinde Cumhurbaşkanı’na yetki verilecektir.
  3. Malullük aylığı almakta olan harp malullerinden çalışmaya devam edenlere genel hükümler yerine, vazife malullüğü aylığı bağlanma tarihinden sonra geçen hizmetleri esas alınarak, en az 20 yıllık sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödenmiş olması şartıyla yaşlılık aylığı da bağlanma imkânının verilecektir.
  4. Cumhurbaşkanı tarafından deprem, yangın, su baskını, yer kayması ve benzeri afetler nedeniyle mağdur olan vatandaşların ödemek zorunda oldukları elektrik ve doğal gaz faturalarının ertelenmesine ve erteleme durumunda elektrik ve doğal gaz dağıtım şirketlerinin söz konusu ertelemeden kaynaklanan anapara haricindeki tüketicilerden tahsil edecekleri gecikme zammının Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bütçesinden karşılanmasına karar verilebilmesi kararlaştırılmıştır.
  5. İşverenlerin işgücü maliyetlerini düşürerek istihdamı korumak ve artırmak amacıyla 2020 yılının tamamında, sektör ayırımı yapılmaksızın, finansmanı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak şekilde, işverenlere aylık 75 TL asgari ücret desteğinin sağlanması kabul edilmiştir.
  6. 4447 sayılı İşsizlik Sigorta Kanuna eklenen madde ile 30/6/2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere, koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için, kanunda belirlenmiş olan işçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için öngörülen hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi hükmü süreler bazında kısaltılarak, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 120 günlük süre 60 güne düşürülmüş, hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 600 gün olarak aranan sigortalı şekilde çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması şartı 450 güne indirilerek uygulanacağı kararlaştırılmıştır.

Bu koşulu taşımayanlar, kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya devam eder. Bu madde kapsamında kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için, işyerinde kısa çalışma uygulanan dönemde ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller hariç olmak kaydıyla işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekir. Bu madde kapsamında yapılan başvurular, başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde sonuçlandırılacağı belirtilmiştir. Bu düzenleme kapsamında yapılan başvuru tarihini 31/12/2020 tarihine kadar uzatmaya ve birinci fıkrada belirlenen günleri farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.

  1. İş kanunu madde 64 kapsamında yapılacak telafi çalışmaları bakımından kanunda çalışılmayan süreler için iki ay yaptırılabilen telafi çalışması süresi dört aya çıkartılmıştır. Ayrıca bu süreyi
  2. Ay içerisinde 10 gün ve üzeri çalışan; “kısmi süreli çalışanlar”, “puantaj usulü çalışanlar” ve “ev hizmetlerinde çalışanlar”ın eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini tamamlama zorunluluğu kaldırıldı. Ayrıca Genel sağlık sigortasından yararlanabilmek adına eksik sürelerini 30 güne tamamlamak için ay içerisinde 20 gün ve daha az çalışmaları gereken kişilerin süresi 8 güne indirilmiştir.
  3. Dernekler Kanunu’nda değişikliğe gidilerek, derneklerin yönetim kurulu ve denetim kurulu üyeliklerine seçilenlerin yanı sıra üyelere de üyeliklerini bildirme zorunluluğu getirildi. Dernek üyelikleri kabul edilen ya da sona eren vatandaşların 45 gün içerisinde bildirimleri yapılacak. Dernekler, 6 ay içinde üyeliği devam edenlerin adını, soyadını, doğum tarihini ve kimlik numarasını, merkezinin bulunduğu dernekler birimine bildirecek. Bu bildirimi yerine getirmeyen dernek yöneticileri hakkında 500 lira idari para cezası uygulanacak. Dernekler Kanunu ile Türk Medeni Kanunu’na göre derneklerle ilgili her türlü kayıt, iş ve işlemler elektronik ortamda yapılabilecektir.
  4. Yargısal alandaki hak kayıpları ve mağduriyetlerin engellenebilmesi adına dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikayet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dahil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler, İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 13 Mart 2020 tarihinden itibaren 30 Nisan 2020’ye kadar durdurulmuştur.
  5. İcra iflas hukuku bakımından ise işleyen süreçlerde var olan süreler, nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler 22 Mart 2020 tarihinden itibaren 30 Nisan 2020 tarihine kadar ertelenmiş bulunmaktadır.

Yargısal alanda durdurulan sürelerin tekrar başlaması bakımından durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlayacağına dikkat çekmek gerekir. Durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılacağı kabul edilmiştir. Salgının devam etmesi halinde Cumhurbaşkanı durma süresini altı ayı geçmemek üzere bir kez uzatabileceği ve bu döneme ilişkin kapsamı daraltabileceği kanun teklifi ile yasalaşmıştır. Ancak suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri, Ceza Muhakemesi Kanununda düzenlenen koruma tedbirlerine ilişkin süreler, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin süreler kapsam dışında olacaktır.

KANUN TEKLİFİ’NE COVİD-19 TEDBİRLERİ KAPSAMINDA EKLENEN DÜZENLEMELER

  1. Kredi garanti fonunun kapsamının genişletilmesi amacıyla firmalara kredi garantisi veren kredi garanti kurumlarına aktarılabilecek kaynak 25 milyar Türk lirasından 50 milyar Türk lirasına çıkarılmaktadır. Ayrıca firmaların yanına gerçek ve tüzel kişiler ile ticari işletmeler de eklenerek şahısların kredilerine kefalet sağlayan kurumların da fondan yararlanması sağlanacaktır.
  2. 30 Haziran 2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılma koşullarında kolaylaştırma yapılmaktadır. Kısa çalışma başlama tarihinden önceki çalışma süresi 90 günden 60 güne, son 3 yıl içinde 600 gün olan sigortalı çalışma zorunluluğu 450 güne indirilmektedir. Bu madde kapsamında başvuru tarihini 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
  3. Adlarına kamu arazisi tahsis edilen Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli yatırımcı ve işletmelerin 1 Nisan 2020 ile 30 Haziran 2020 tarihleri arasındaki dönemde ödemesi gereken kira, kesin tahsis ve izin, irtifak hakkı kullanma izni, yararlanma, ilave yararlanma bedelleri ve hasılat payları ile Hazine taşınmazlarının izinsiz kullanımından dolayı ödenmesi gereken ecrimisillerin ödeme süreleri başvuru şartı aranmaksızın 6 ay süre ile ertelenmektedir.
  4. Telafi çalışma süresi 2 aydan 4 aya çıkarılmakta ve Cumhurbaşkanına bu süreyi iki katına kadar artırma yetkisi verilmektedir.
  5. Ay içerisinde 10 gün ve üzeri çalışan, kısmi süreli çalışan, puantaj usulü çalışanların ve ev hizmetlerinde çalışanların eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin tamamlanma zorunluluğu kaldırılmaktadır.
  6. Kısmi süreli çalışan, puantaj usulü çalışan ve ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar için genel sağlık sigortasından faydalanmak için çalışılması gereken asgari çalışma süresi aylık 20 günden 8 güne indirilmektedir.
  7. Ramazan ve Kurban bayramlarında yapılan ikramiye ödemelerinin öne çekilebilmesine imkân sağlanmaktadır.
  8. Yaşlılık, malullük ve ölüm aylığı almakta olan emeklilere ve hak sahiplerine yapılan asgari ödeme tutarı 1000 TL’den 1.500 TL’ye çıkarılmaktadır.
  9. Karşılıksız çıkan çek, protesto edilmiş senet, kredi kartı ve diğer kredi borçlarını zamanında ödeyemedikleri için risk merkezine bildirilen kişilerin 31 Aralık 2020 tarihine kadar borçların tamamının ödenmesi ya da yeniden yapılandırılması halinde bunlara ilişkin olumsuz kayıtların dikkate alınmaması sağlanmaktadır.
  10. 24 Mart 2020 tarihine kadar karşılıksız çek düzenleme suçundan dolayı mahkûm olanların cezalarının infazı durdurulmaktadır. Hükümlüye tahliye tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının 10 da 1. ödemek ve kalan kısmını 3 aylık sürenin bitiminden itibaren 2’şer ay arayla 15 eşit taksitle ödemesi durumunda mahkemece ceza mahkûmiyetinin ortadan kaldırılması öngörülmektedir.
  11. İşçilerin sigorta primlerinin işveren hissesi ödemesinde kullanılabilecek işveren sendikası dayanışma ve yardımlaşma fonu desteğinin azami sınırı yüzde 25’ten yüzde 35’e çıkarılmaktadır.
  12. 1 Nisan 2020 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülen konaklama vergisinin yürürlük tarihi 1 Ocak 2021 tarihine ertelenmektedir.
  13. 30 Nisan 2020’ye kadar tüm adli süreler ile icra takipleri durdurulmaktadır. Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin ve tazyik hapsi için öngörülen zamanaşımı süreleri, 5271 sayılı Kanunda düzenlenene koruma tedbirlerine ilişkin süreler ile 6100 sayılı Kanunda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin süreler kapsam dışındadır. Durma süresinin sonunda Cumhurbaşkanı bu süreyi 6 ayı geçmemek üzere bir kez daha uzatabilecektir.
  14. 1 Mart 2020 tarihinden 30 Haziran 2020 tarihine kadar işyeri kira bedelinin ödenmemesi durumunda kiracıların çıkarılmaması amaçlanmaktadır.

Yazarlar

Gülenay Kavcar

Gülenay Kavcar

Mert Sönmüş

Mert Sönmüş

Danışman Avukat